Tư vấn chế độ ăn uống khi sử dụng thuốc kháng sinh

Khi sử dụng thuốc kháng sinh trong thời gian dài có thể sẽ khiến cho hệ tiêu hóa bị mất cân bằng. Chính vì thế, việc sử dụng thuốc kháng sinh cùng với một chế độ ăn uống hợp lý là đều rất quan trọng và cần thiết. Vậy chế độ ăn ứng khi sử dụng thuốc kháng sinh như thế nào là hợp lý. Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu nhé!

Khi sử dụng thuốc kháng sinh trong thời gian dài có thể sẽ khiến cho hệ tiêu hóa bị mất cân bằng

Thuốc kháng sinh là gì?

Thuốc kháng sinh chính là những loại thuốc được sử dụng để điều trị các bệnh nhiễm khuẩn. Tác dụng của thuốc kháng sinh chính là tiêu diệt và ngăn chặn sự lây lan của vi khuẩn ở trong cơ thể. Hiện nay có rất nhiều loại thuốc kháng sinh được sử dụng để điều trị các căn bệnh khác nhau. Một số loại thuốc kháng sinh có phổ rộng, điều trị được nhiều loại vi khuẩn khác nhau và các loại kháng sinh phổ hẹp sẽ chỉ có thể tiêu diệt được một loại vi khuẩn.

Thuốc kháng sinh có tác dụng điều trị rất hiệu quả đối với những trường hợp bị nhiễm trùng nghiêm trọng. Bên cạnh việc điều trị bệnh, thuốc kháng sinh cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ. Nếu như chúng ta quá lạm dụng thuốc kháng sinh sẽ khiến cho gan bị tổn thương. Đã có nhiều cuộc nghiên cứu chỉ ra rằng thuốc kháng sinh chính là một trong số những loại thuốc có thể gây ra tổn thương nhiều nhất đối với gan.

Thuốc kháng sinh sẽ không chỉ tiêu diệt những loại vi khuẩn gây bệnh, thuốc kháng sinh cũng sẽ tiêu diệt cả những loại vi khuẩn khỏe mạnh và gây tác động xấu đến những lợi khuẩn ở trong đường ruột.

Khi uống quá nhiều thuốc kháng sinh có thể làm thay đổi số lượng và chủng loại của các loại vi khuẩn trong đường ruột, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ và trẻ sơ sinh. Trên thực tế, chỉ cần sử dụng thuốc kháng sinh trong khoảng 1 tuần là đã có thể khiến cho cấu trúc của hệ vi sinh vật ở trong đường ruột bị thay đổi trong khoảng thời gian tối đa là 1 năm. Nếu mức độ thay đổi đối với hệ vi sinh vật trong đường ruột do sử dụng thuốc kháng sinh quá nghiêm trọng trong giai đoạn đầu đời sẽ khiến cho trẻ có nguy cơ cao bị béo phì, thừa cân.

Ngoài ra, việc làm dụng thuốc kháng sinh cũng có thể dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh khiến cho thuốc không còn hiệu quả trong việc tiêu diệt các loại vi khuẩn gây bệnh. Do sự thay đổi các loại vi khuẩn sống ở trong đường ruột nên thuốc kháng sinh cũng có thể gây ra tác dụng phụ ở đường ruột, điển hình nhất chính là tiêu chảy.

Uống men vi sinh trong và sau khi sử dụng thuốc kháng sinh

Hệ vi sinh vật trong đường ruột sẽ có thể bị thay đổi khi uống kháng sinh, tình trạng này có thể sẽ khiến cho người bệnh bị tiêu chảy, đặc biệt là đối với trẻ nhỏ. Giải pháp được đưa ra cho những trường hợp này chính là cho trẻ sử dụng các loại men vi sinh hoặc những loại vi khuẩn sống lành mạnh.

Tuy nhiên, các loại men vi sinh thường là vi khuẩn, chúng cũng có thể sẽ bị thuốc kháng sinh tiêu diệt khi sử dụng chung. Chính vì thế, chúng ta nên cho trẻ sử dụng thuốc kháng sinh cùng với men vi sinh cách nhau khoảng vài giờ để có hiệu quả tốt nhất. Probiotic cũng nên được sử dụng bổ sung vào cơ thể sau mỗi đợt điều trị kháng sinh để giúp cho các loại vi khuẩn lành mạnh đã bị tiêu diệt có thể phục hồi lại. Nếu như uống men vi sinh sau khi sử dụng thuốc kháng sinh, tốt nhất nên lựa chọn những loại hỗn hợp các men vi sinh khác nhau.

Một số loại thực phẩm cũng có thể giúp cho hệ vi sinh ở trong đường ruột khôi phục lại sau một thời gian sử dụng thuốc kháng sinh

Ăn thực phẩm lên men

Một số loại thực phẩm cũng có thể giúp cho hệ vi sinh ở trong đường ruột khôi phục lại sau một thời gian sử dụng thuốc kháng sinh. Những thực phẩm lên men có thể sử dụng bao gồm: sữa chua, phô mai, dưa cải bắp, nấm thủy sâm, kim chi và một số thực phẩm khác. Những loại thực phẩm này có chứa một số loại vi khuẩn lành mạnh có lợi đối với sức khỏe của chúng ta như Lactobacilli. Lactobacilli có thể giúp khôi phục lại hệ vi sinh vật ở trong đường ruột và trạng thái khỏe mạnh như trước khi sử dụng thuốc kháng sinh.

Trên thực tế, đã có nhiều cuộc nghiên cứu chỉ ra rằng những người thường xuyên ăn sữa chua hoặc sữa lên men sẽ có lượng Lactobacilli ở trong đường ruột cao hơn và lượng vi khuẩn có thể gây bệnh cũng sẽ thấp hơn so với những người không ăn. Kimchi và sữa đậu nành lên men cũng là những loại thực phẩm có tác dụng rất tốt đối với sự phát triển của những loại vi khuẩn có lợi ở trong đường ruột. Chính vì thế, ăn những loại thực phẩm lên men có thể giúp cải thiện sức khỏe đường ruột sau khi dùng kháng sinh.

Cũng đã có nhiều cuộc nghiên cứu chỉ ra rằng những loại thực phẩm lên men mang lại rất nhiều lợi ích đối với quá trình sử dụng thuốc kháng sinh. Một trong số những nghiên cứu này đã chỉ ra được việc sử dụng sữa chua bình thường hoặc bổ sung men vi sinh có thể làm giảm được tình trạng mắc bệnh tiêu chảy ở những người dùng thuốc kháng sinh.

Ăn thực phẩm giàu chất xơ

Chất xơ có tác dụng rất tốt trong việc tiêu hóa bởi những vi khuẩn ở trong đường ruột và giúp kích thích sự phát triển của chúng. Chính vì thế, sử dụng chất xơ khi điều trị bằng thuốc kháng sinh sẽ giúp cho vi khuẩn có lợi ở trong đường ruột phục hồi lại trạng thái khỏe mạnh.

Những thực phẩm giàu chất xơ mà các bạn có thể tham khảo sử dụng bao gồm: Ngũ cốc nguyên hạt (cháo, gạo lứt, bánh mì ngũ cốc nguyên hạt), quả hạch, đậu lăng, quả mọng, hạt mầm, bông cải xanh, đậu Hà Lan, chuối, Atiso.

Các nhà khoa học đã chỉ ra được rằng chất xơ không có cho tác dụng kích thích sự phát triển của các loại vị khuẩn có lợi ở trong đường ruột mà còn có thể làm giảm được sự phát triển của những loại vi khuẩn có thể gây hại.

Tuy nhiên, chất xơ có thể khiến cho thời gian tiêu thụ thức ăn lâu hơn từ đó cũng có thể làm giảm tốc độ hấp thụ thuốc của cơ thể. Chính vì thế, tốt nhất nên tránh những loại thực phẩm giàu chất xơ trong quá trình sử dụng thuốc kháng sinh mà hãy tập trung ăn nhiều sau khi đã dừng sử dụng thuốc.

Ăn thực phẩm Prebiotic

Prebiotic là loại thực phẩm có tác dụng nuôi sống những loại vi khuẩn có lợi ở trong đường ruột như những thực phẩm giàu chất xơ mà chúng ta đã đề cập đến ở trên. Chất xơ sẽ được tiêu hóa và lên men thông qua những vi khuẩn có lợi ở trong đường ruột từ đó nuôi sống các loại vi khuẩn có lợi. Tuy nhiên, cũng có một số loại thực phẩm không giàu chất xơ khác cũng có thể hoạt động. Prebiotic chính là một nguồn thức ăn giúp nuôi dưỡng các loại vi khuẩn lành mạnh trong đường ruột như: Bifidobacteria.

Trong rượu vang đỏ có chứa chất polyphenol, đây là chất có tác dụng chống oxy hóa, tuy chúng không thể bị tiêu hóa bởi những tế bào của cơ thể nhưng có thể được tiêu hóa bởi những vi khuẩn ở trong đường ruột. Nếu như tiêu thụ chiết xuất polyphenol rượu vang đỏ trong khoảng 4 tuần sẽ có thể giúp cho lượng Bifidobacteria trong đường ruột tăng lên, làm giảm huyết áp và cholesterol trong máu.

Tương tự như rượu vang, cacao cũng có chứa polyphenol chống oxy hóa có lợi đối với hệ vi sinh vật ở trong đường ruột. Các cuộc nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng polyphenol cacao cũng có thể giúp cho Bifidobacteria và Lactobacillus trong ruột tăng lên và giảm những loại vi khuẩn không thành mạnh. Chính vì thế, ăn những loại thực phẩm prebiotic sau khi sử dụng thuốc kháng sinh có thể giúp cho số lượng vi khuẩn có lợi ở trong đường ruột bị giảm đi do sử dụng thuốc kháng sinh.

Tránh một số thực phẩm làm giảm hiệu quả kháng sinh

Một số thực phẩm có hại nên tránh trong thời gian sử dụng kháng sinh như nước ép bưởi. Nước ép bưởi uống cùng kháng sinh làm cơ thể hấp thụ kháng sinh không đúng cách, gây hại cho sức khỏe. Cụ thể, thành phần nước bưởi chứa furanocoumarins, là một chất làm mất tác dụng enzyme CYP3A4 hiện diện trong các tế bào màng ruột. Đây là một enzym làm tăng phân giải thuốc gây hấp thụ thuốc vượt mong đợi.

Thực phẩm bổ sung canxi cũng làm ảnh hưởng đến sự hấp thụ kháng sinh như ciprofloxacin (Cipro) và gatifloxacin. Nhưng một số thực phẩm chứa canxi như sữa chua lại không gây tác dụng ức chế như vậy. Do đó, bạn có thể chỉ cần tránh những thực phẩm được bổ sung canxi liều cao khi dùng kháng sinh.

Trên đây chính là những thông tin mà chúng tôi đã tổng hợp lại giúp cho bạn đọc có thể giải đáp được những thắc mắc về chế độ ăn uống khi sử dụng thuốc kháng sinh để giúp cho tình trạng sức khỏe của mình tốt hơn.

Nguồn: cao đẳng Y Dược TPHCM tổng hợp