Dược động học là gì? Quá trình vào cơ thể như thế nào?

Với hoạt động nghiên cứu Dược phẩm, các chỉ số Dược động học có vai trò rất quan trọng đến hiệu quả dùng thuốc. Vậy thực chất Dược động học là gì? Yếu tố nào ảnh hưởng đến chỉ số Dược động học? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu rõ hơn qua bài viết dưới đây.

Dược động học là gì?

Dược động học là những tácc động, biến đổi của cơ thể với thuốc, đồng thời dược lực học chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi các yếu tố liên quan đến đặc tính hóa học thuốc và người bệnh.

Nói cách khác, dược động học mô tả cách cơ thể tác động đến một loại thuốc nhất định sau khi đưa vào cơ thể thông qua các cơ chế hấp thụ và phân phối, cũng như những thay đổi hóa học của thuốc đó trong cơ thể và đường bài tiết của các chất chuyển hóa của thuốc đó.

Dược động học là cơ sở quyết định thuốc điều trị cho bệnh nhân, liều lượng cần đưa vào mỗi thuốc, khoảng cách giữa các lần đưa thuốc hoặc hiệu chỉnh liều trong trường hợp có các bất thường về sinh lý, bệnh lý.

Trong Dược động học dựa vào sinh lý, có hai thông số cơ bản là độ thanh thải và thể tích phân bố. Thông số Dược động học quan trọng thứ ba là thời gian bán thải, nó có thể đại diện cho hằng số tốc độ thải trừ và được xác định bởi độ thanh thải và thể tích phân bố.

Dược động học thường được nghiên cứu phối hợp với dược lực học, môn nghiên cứu về tác dụng dược lý của thuốc trên cơ thể.

Quá trình dược chất đi vào cơ thể người

Căn cứ theo tính chất của thuốc và mục tiêu điều trị, bác sĩ có thể đưa thuốc vào cơ thể người bệnh theo những đường khác nhau. Nhưng dù thế nào nó cũng sẽ qua 4 quá trình chính để tồn tại và đi ra ngoài cơ thể:

Hấp thu

Hấp thu là sự xâm nhập của thuốc vào vòng tuần hoàn chung của cơ thể. Có nhiều đường đưa thuốc vào cơ thể, đó là đường tiêu hóa, đường tiêm, đường hô hấp và qua da.

Phân bố

Sau khi được hấp thu, thuốc vào máu để được vận chuyển tới các nơi tác dụng. Trong máu thuốc có thể tồn tại dưới 2 dạng là:

• Dạng tự do
• Dạng kết hợp với protein của huyết tương

Chuyển hóa

Chuyển hóa là quá trình biến đổi của thuốc trong cơ thể nhờ tác dụng của các enzym. Qua chuyển hóa, phần lớn các thuốc thường bị giảm hoặc mất tác dụng và giảm hoặc hết độc tính.

Thải trừ thuốc

Thải trừ thuốc là quá trình dẫn đến sự giảm nồng độ thuốc trong cơ thể. Thuốc thải trừ khỏi cơ thể chủ yếu là qua thận, ngoài ra cũng còn có thể thải trừ qua các đường khác như đường tiêu hoá, hô hấp, qua da, qua mồ hôi, qua sữa mẹ hoặc qua nước mắt.

Yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số Dược động học là gì?

Quá trình tác động của thuốc trong cơ thể phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau. Tuy nhiên có hai yếu tố then chốt ảnh hưởng đến chỉ số Dược động học là đặc tính của thuốc và đặc điểm mỗi cá nhân bệnh nhân.

Yếu tố liên quan đến cơ thể người bệnh

Thuốc khi đi vào cơ thể chịu tác động bởi nhiều chức năng cơ quan, như chức năng thận, khả năng hấp thụ và bài tiết, giới tính, độ tuổi hay các vấn đề sức khỏe như suy thận, béo phì,… Tất cả các tác động này đều ảnh hưởng đến quá trình dược động học. Bên cạnh đó còn nhiều yếu tố khác khó lượng hóa cũng như phụ thuộc nhiều vào đặc điểm riêng của từng bệnh nhân.

Việc theo dõi chặt và điều chỉnh liều lượng phù hợp với từng bệnh nhân là vô cùng cần thiết trong quá trình dùng thuốc, điều này sẽ đảm bảo hiệu quả được điều trị tối ưu của bệnh nhân.

Yếu tố các đặc tính hóa học của thuốc

Các đặc tính hóa học ảnh hưởng đáng kể đến quá trình hấp thu, phân bố, chuyển hóa và bài tiết của thuốc trong cơ thể người bệnh. Đặc tính hóa học của thuốc có thể bị ảnh hưởng bởi các yếu tố như:

• Dạng liều dùng: Viên nén, dung dịch, kem...
• Dạng bào chế: Release nhanh, release chậm, vi nang...
• Công thức của thuốc: Thành phần hoạt chất và các chất phụ gia.
• Phạm vi điều trị: Liều lượng và lịch trình dùng thuốc.
• Thời gian điều trị: Ngắn hạn hay dài hạn.
• Tương thích của các thành phần trong công thức.

Thông qua bài viết trên Trường Cao đẳng Y khoa Phạm Ngọc Thạch đã tổng hợp giải đáp toàn bộ thông tin chi tiết về Dược động học. Hy vọng bài viết hữu ích và giải đáp được thắc mắc của các bạn. Để cập nhật thêm các kiến thức mới về ngành Y dược hãy thường xuyên ghé chuyên mục này nhé!