Hạ canxi máu là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, cách điều trị

Trong bài viết sau đây, chúng tôi đã tổng hợp và cung cấp những thông tin tổng quan về bệnh hạ canxi máu để bạn đọc có thể nắm được hạ canxi máu là gì, nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị bệnh như thế nào.

Canxi sẽ tham gia trực tiếp vào những hoạt động của cơ thể như: dẫn truyền thần kinh, co cơ, giải phóng hormon và quá trình đông máu

Canxi có vai trò như thế nào đối với cơ thể?

Canxi chính là một trong những khoáng chất có vai trò rất quan trọng đối với cơ thể của con người. Canxi sẽ tham gia trực tiếp vào những hoạt động của cơ thể như: dẫn truyền thần kinh, co cơ, giải phóng hormon và quá trình đông máu.

Trên thực tế sẽ có 3 yếu tố ảnh hưởng đến sự ổn định của nồng độ canxi ở trong cơ thể là:

Lượng canxi được dung nạp vào cơ thể thông qua những hoạt động ăn uống các loại thực phẩm có chứa canxi.
Sự hấp thụ của canxi ở trong đường ruột.
Sự bài tiết canxi ra ngoài cơ thể ở thận.

Thep khuyến cáo của tổ chức Y tế thế giới, đối với một người trưởng thành sẽ cần phải dung nạp khoảng 1.000mg canxi mỗi ngày, theo đó sẽ có khoảng 200 - 400mg canxi được hấp thụ trong đường ruột và khoảng 200mg sẽ bị đào thải thông quan mật cùng với các dịch tiết tiêu hóa, lượng canxi còn lại sẽ được đào thải ra ngoài cơ thể theo phân. Bên cạnh đó cũng sẽ có khoảng 200mg canxi được bài tiết ra ngoài thông quan thận.

Lượng canxi ở trong xương chiếm tới 99% lượng canxi ở trong cơ thể và 1% còn lại tồn tại ở dưới dạng tự do. Những canxi tự do này có vai trò giống như một hệ đệm để trao đổi với dịch ngoại bào giúp nồng độ canxi ở trong máu được điều chỉnh lại khi cần thiết. Nồng độ canxi trong máu của những người bình thường sẽ khoảng 8.8 đến 10.4 mg/gl (2.2-2.6 mmol/l)

Hạ canxi máu là gì?

Hạ canxi máu hay còn thường được gọi là hạ canxi đường huyết. Đây chính là tình trạng mà nồng độ canxi ở trong máu bị thấp hơn so với bình thường. Hiểu theo một cách đơn giản hơn chính là nồng độ canxi ở trong máu thấp hơn 8.8 mg/dl (2.2 mmol/l) khi điều kiện protein huyết tương bình thường hoặc nồng độ của lượng canxi ion hóa thấp hơn 4.7 mg/dl (1.17mmol/l).

Khi bị hạ canxi máu, trẻ em có thể gây ra những dấu hiệu rất thường gặp như: còi xương, chiều cao chậm phát triển, ra mồ hôi trộm và trẻ thường hay quấy khóc nhiều về đêm. Nếu như người lớn bị hạ canxi máu có thể gây ra tình trạng thoái hóa cột sống, loãng xương…

Nguyên nhân gây ra bệnh hạ canxi máu

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra bệnh hạ canxi máu, sau đây chính là những nguyên nhân gây bệnh phổ biến nhất:

Không cung cấp đủ lượng canxi cần thiết cho cơ thể: Phụ nữ có thai, phụ nữ đang cho con bú, trẻ em đang ở trong giai đoạn phát triển là những đối tượng có nhu cầu về lượng canxi rất cao, nếu như cơ thể không được bổ sung đầy đủ lượng canxi cần thiết sẽ rất dễ dẫn đến tình trạng hạ canxi máu.
Thiếu vitamin D: Ruột kém hấp thụ hoặc không cung cấp đủ lượng canxi cần thiết cho cơ thể chính là nguyên nhân dẫn đến tình trạng hạ canxi máu. Một số loại thuốc như:rbital, rifampicin,... có thể gây ra tác dụng phụ như rối loạn chuyển hóa Vitamin D hoặc ít tiếp xúc cùng với ánh nắng mặt trời giúp cơ thể không tổng hợp được lượng vitamin D cần thiết dẫn đến hạ canxi máu.
Suy tuyến cận giáp: Khi lượng hormon PTH bị giảm sẽ dẫn đến tình trạng hạ canxi máu và tăng phospho có thể dẫn đến những triệu chứng mạn tính của tình trạng hạ canxi máu. Sự nhầm lẫn trong phẫu thuật cắt tuyến giáp có thể dẫn đến hậu quả là thiểu năng tuyến giáp.
Bệnh lý tại thận: Những bất thường xảy ra tạo ống thượng thận như hội chứng nhiễm toan ống lượn xa, hội chứng Fanconi chính là nguyên nhân khiến cho lượng canxi bại mất đi nhiều hơn qua thận hoặc có thể giảm chuyển hóa vitamin D. Suy thượng thận cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến tình trạng hạ canxi máu, đây chính là do các thể bào thân đã bị tiinr thương làm giảm khả năng tổng hợp 1,25(OH)2D3 hoặc do thận bị giảm bài tiết phosphate khiến cho lượng phosphate bị tăng lên ở trong máu.
Thiếu Magnesi: Nồng độ Magnesi ở trong máu bị giảm có thể do nghiện rượu hoặc ruột kém hấp thụ. Tình trạng hạ Magnesi ở trong máu có liên quan tới sự thiếu PTH tương đối cùng với những triệu chứng của tình trạng hạ canxi trong máu.
Hạ protein máu: Lượng canxi gắn cùng với protein bị giảm trong khi lượng canxi ion hóa không đổi nên sẽ không biểu hiện ra triệu chứng hạ canxi máu hay còn được gọi là hạ canxi máu giả tạo.
Viêm tụy cấp: Khi bị viêm tụy sẽ giải phóng ta nhiều sản phẩm gây phân hủy mỡ làm giảm nồng độ canxi ở trong máu.
Một số nguyên nhân gây bệnh khác: tăng lắng canxi ngoài lòng mạch, do thuốc, tăng phosphate máu, tăng phản ứng tạo chelat trong lòng mạch, tăng tiết calcitonin, nhiễm trùng máu...

Nên xây dựng một thực đơn ăn uống cung cấp đầy đủ lượng canxi cần thiết cho cơ thể

Dấu hiệu, triệu chứng bệnh Hạ canxi máu

Khi trẻ em bị hạ canxi máu sẽ xuất hiện những biểu hiện, triệu chứng phổ biến sau đây:

Co giật, run.
Bỏ bú, chán ăn.
Chậm chạp, ngủ gà hoặc kích thích.
Co thắt cơ (dấu Trousseau).
Tăng phản xạ gân xương (dấu Chvostek).

Dấu hiệu, triệu chứng của tình trạng canxi máu của người lớn thường gặp chính là:

Trầm cảm.
Đau thắt bụng.
Rối loạn cảm giác bàn tay, bàn chân.
Rối loạn nhịp tim.
Co giật.
Chuột rút.
Co thắt cơ (dấu Trousseau).
Tăng phản xạ gân xương (dấu Chvostek).

Hạ canxi máu cấp

Dựa theo lâm sàng, tình trạng hạ canxi máu cấp sẽ thường được biểu hiện ở dưới dạng Tenany. Dấu hiệu đặc trưng nhất của một cơn Tetany sẽ bao gồm: co giật các cơ mặt, đau cơ toàn thân, lưỡi, đầu chi, bàn chân duỗi như đạp xe, dị cảm ở môi. Khi nồng độ canxi máu ở dưới 7 (tương đương với thấp hơn 1.75mmol/l) chính là một báo hiệu rất nặng nề của tình trạng hạ canxi máu.

Không những thế, người bệnh còn có thể gặp phải những triệu chứng nguy hiểm khác của bệnh như:

Co thắt cơ
Bỏ bú, chán ăn ở trẻ.
Co giật.

Nếu như thấy xuất hiện những triệu chứng nghiêm trọng của bệnh hạ canxi máu thì cần phải nhanh chóng đưa người bệnh đến trung tâm y tế được được thăm khám cụ thể và điều trị kịp thời tránh những biến chứng nguy hiểm cho thể xảy ra như loãng xương, nhuyễn xương ở người lớn hoặc chậm phát triển đối với trẻ em.

Những đối tượng có nguy cơ hạ canxi máu cao

Những người bị rối loạn hấp thu hoặc có một chế độ ăn thiếu hụt canxi, bất thường trong quá trình bài tiết và chuyển hóa canxi chính là những đối tượng có nguy cơ bị hạn canxi máu cao. Cụ thể những yếu tố nguy cơ gây bệnh bao gồm:

Tăng tiết calcitonin
Suy tuyến cận giáp
Rối loạn lo âu.
Thiếu Vitamin D, thiếu Magne.
Suy gan
Suy thận
Viêm tụy
Rối loạn tiêu hóa

Đối với những đối tượng có nhu cầu canxi cao như phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh... cũng khiến cho nguy cơ hạ canxi máu tăng lên.

Cách phòng tránh bệnh Hạ canxi máu

Hãy xây dựng một chế độ dinh dưỡng cung cấp đầy đủ lượng canxi cần thiết của cơ thể để giảm nguy cơ hạ canxi máu. Những thực phẩm giàu canxi máu mà các bạn có thể bổ sung vào thực đơn ăn uống hàng ngày như: tôm, cua, mực, sò, sữa, các chế phẩm từ sữa… Chỉ nên uống canxi theo chỉ định của bác sĩ.

Việc tắm nắng vào buổi sáng có vai trò rất quan trọng trong việc giúp cho cơ thể chuyển hóa vitamin D và giảm thiểu được nguy cơ bị hạ canxi máu.

Hạn chế uống rượu bia, cà phê, các chất kích thích, muối vì chúng có thể khiến cho cơ thể giảm khả năng hấp thụ canxi.

Các phương pháp điều trị bệnh Hạ canxi máu

Những trường hợp hạ canxi máu không biểu hiện triệu chứng có thể nhanh chóng phục hồi lại mà không cần phải điều trị. Việc điều trị bệnh hạ canxi máu sẽ do bác sĩ chỉ định đối với những trường hợp cụ thể.

Theo dõi, giám sát của đội ngũ y tế.
Bổ sung canxi bằng đường uống
Bổ sung canxi cần thiết thông quan được tĩnh mạch thượng được chỉ định đối với những trường hợp hạ canxi máu cấp. Cách làm này sẽ giúp bổ sung lượng canxi bị thiếu hụt một cách nhanh chóng.
Điều trị bệnh nền sẽ áp dụng với những trường hợp canxi máu do bệnh lý trước đó.

Trong bài viết trên đây, chúng tôi đã cung cấp những thông tin về căn bệnh hạ canxi máu. Hy vọng bài viết này sẽ giúp cho các bạn nắm được những kiến thức hữu ích nhất.

Nguồn: Cao đẳng Phạm Ngọc Thạch tổng hợp