Thuốc Salbutamol là thuốc gì? Cách dùng và liều dùng thuốc an toàn

Thuốc Salbutamol thường được sử dụng để điều trị bệnh hen phế quản. Mặc dù là một loại thuốc khá phổ biến trên thị trường nhưng với nhiều dạng bào chế sẽ có cách sử dụng khác nhau. Theo đó người bệnh cần phải nắm rõ thông tin về thuốc Salbutamol để có cách điều trị bệnh hiệu quả. Hãy cùng theo dõi bài viết ngay sau đây nhé.

Thuốc Salbutamol là thuốc gì?

Salbutamol còn có tên gọi khác là Ventonin, cũng là thành phần chính trong dung dịch hô hấp. Đây là một loại thuốc làm giãn cơ trên đường thở ở trong phổi. Thuốc có tác dụng làm mở đường thở đồng thời làm giảm triệu chứng đau tức ngực để người bệnh dễ dàng trong việc thở hơn. Không chỉ vậy thuốc Salbutamol còn có tác dụng giãn phế quản tức thời.

>> Tham khảo thêm: Thuốc Tamiflu trị cảm cúm có tốt không? Cách dùng như thế nào?

Thuốc Salbutamol có chứa nhiều thành phần khác nhau bao gồm: Ventolin Nebules, Salbutamol 2mg/4mg (thuốc viên), Salbutamol Kabi 0,5mg/ml, Verahep, Ventolin Expectorant, Zensalbu nebules 2,5 (dung dịch khí dung), Mahimox (bột pha hỗn dịch uống), Salmodil Expetorant Syrup (siro),Salbuthepharm (dung dịch tiêm), Ventolin Inhaler, Salbutral,   Buto-Asma (hỗn dịch khí dung trong bình xịt định liều), Halsabu-2,   Ventolin Rotacaps 200mcg (thuốc bột hít đóng trong viên nang cứng).

Trên thị trường hiện nay có bán thuốc Salbutamol được bào chế dưới các dạng:

• Bình xịt khí dung định liều: 100mcg/1 lần xịt.
• Viên nén (2 mg, 4 mg).
• Bình hít bột khô: 90 mcg/liều.
• Dung dịch uống: 2 mg/5 ml.
• Dung dịch để phun sương: 5 mg/ml.
• Thuốc tiêm: 0,5 mg/ml.
• Viên nén giải phóng chậm (8 mg).

Thuốc Salbutamol có tác dụng gì?

Salbutamol có tác dụng tức thời trong vài phút. Chúng có thể kéo dài trong vòng 4 – 6 tiếng qua đường hít.

Thuốc Salbutamol được chỉ định điều trị các bệnh sau:

• Điều trị những triệu chứng của cơn hen cấp tính.
• Điều trị những triệu chứng của đợt kịch phát ở bệnh hen hay bệnh phế quản mạn tính tắc nghẽn còn được phục hồi.
• Dùng để dự phòng cơn hen do gắng sức.
• Thăm dò chức năng hô hấp ở người bệnh nhằm kiểm tra tính phục hồi khi bị tắc phế quản.

Chống chỉ định của thuốc Salbutamol

Người bệnh cần tránh sử dụng thuốc Salbutamol trong một số trường hợp sau:

• Bệnh nhân bị dị ứng với một số thành phần của thuốc.
• Không được dùng phối hợp salbutamol và thuốc ipratropium bromide cho bệnh nhân có tiền sử bị mẫn cảm với lecithin đậu nành hay những thực phẩm có liên quan đến đậu nành, đậu phộng.
• Phụ nữ đang mang thai bị động thai trong thời kỳ từ 3 – 6 tháng đầu thai kì.

Những lưu ý khi sử dụng thuốc Salbutamol

• Thận trọng khi sử dụng thuốc Salbutamol dạng hít thường xuyên vượt quá 4 lần/ ngày để điều trị duy trì bệnh hen. Trường hợp nếu được điều trị duy trì lâu dài nếu phải điều trị bằng thuốc corticosteroid dạng hít hoặc chỉ sử dụng thuốc salbutamol nhằm điều trị cơn hen cấp.
• Việc sử dụng thuốc salbutamol lâu dài hoặc quá liều thì có thể gây ra tình trạng nhờn (quen) thuốc. Trường hợp sử dụng liều lượng trước đây mà không làm cắt cơn hen thì người bệnh cần phải đi thăm khám để được đánh giá lại bởi rất có thể bệnh đang tiến triển nặng lên và cần thay đổi cách điều trị.
• Việc điều trị bệnh bằng thuốc salbutamol có thể gây ra tình trạng làm giảm kali huyết, từ đó gây ra tác dụng xấu đến tim.
• Đặc biệt phải thận trọng khi dùng thuốc salbutamol cho bệnh nhân có tiền sử hay đang bị cường giáp, một số bệnh tim mạch ( tăng huyết áp, suy mạch vành và loạn nhịp tim) bệnh động kinh và bệnh tim mạch.
• Với thuốc Salbutamol dạng hít có thể gây nghiện, nhất là với trẻ em, hoặc có thể bị cấm sử dụng cho các vận động viên trong và ngoài thi đấu vì có liên quan đến “doping”.
• Phụ nữ mang thai và đang cho con bú chưa được chứng minh sự an toàn khi sử dụng thuốc Salbutamol. Bởi vậy cần thận trọng khi sử dụng mà chưa được sự cho phép của bác sĩ, thuốc có thể bài tiết qua sữa mẹ làm tăng nhịp tim cho trẻ.

Tác dụng không mong muốn của thuốc Salbutamol

Một số nghiên cứu cho thấy thuốc Salbutamol dạng khí dung ít gây ra tác dụng phụ nếu được sử dụng đúng cách và liều lượng được chỉ định.

Những triệu chứng thường gặp khi dùng thuốc Salbutamol:

• Đánh trống ngực, nhịp tim nhanh.
• Run các đầu ngón tay.

Một số biểu hiện hiếm gặp khác khi dùng Salbutamol:

• Co thắt phế quản, ho, khản tiếng, khô miệng và kích thích họng.
• Gây hạ kali huyết.
• Bị chuột rút.
• Dễ bị kích thích, nhức đầu.
• Một số phản ứng quá mẫn khác bao gồm: hạ huyết áp, phù, nổi mày đay và trụy mạch.

Thuốc Salbutamol ở dạng đường uống hoặc tiêm thì khiến người bệnh có thể gặp phải một số tác dụng phụ như dễ gây run cơ, hồi hộp, nhịp xoang nhanh. Bên cạnh đó một số trường hợp còn bị rối loạn tiêu hóa như buồn nôn, nôn. Trẻ em ít gặp những tác dụng phụ này.

Trên đây không phải là tất cả danh sách những tác dụng phụ của thuốc Salbutamol. Theo đó nếu thấy những dấu hiệu bất thường nào khác chưa được kể đến trên đây thì người bệnh hãy báo cho bác sĩ để được xử lý kịp thời. Tốt nhất nên sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ để hạn chế nguy cơ tác dụng phụ.

Liều lượng sử dụng thuốc salbutamol

Thuốc Salbutamol mang lại hiệu quả khi người bệnh sử dụng theo liều lượng của bác sĩ. Theo đó người bệnh cần phải tham khảo liều dùng của thuốc Salbutamol trên bao bì sản phẩm. Lưu ý thông tin này không thay thế được chỉ định của các bác sĩ. Dưới đây là thông tin để bạn đọc tham khảo và chỉ áp dụng với người bệnh trên 18 tuổi:

• Thuốc Salbutamol dạng khí dung định liều hít qua miệng:
• Điều trị cơn hen cấp (cơn co thắt phế quản): Liều dùng thông thường khi sử dụng bình xịt khí dung hít 1 – 2 lần hít. Trường hợp liều trên không giúp cho triệu chứng bệnh thuyên giảm thì có thể hít lại trong vài phút sau, tối đa không vượt quá 4 lần/ngày.
• Liều dùng dự phòng cơn co thắt phế quản do gắng sức: Hít khoảng 2 lần từ 15 – 30 phút trước khi gắng sức.
• Hít qua phun sương: Liều dùng thông thường với người lớn tối đa 2,5 mg, mỗi ngày nên dùng 3 hoặc 4 lần. Theo đó thì tốc độ lưu lượng của máy phun cũng được điều chỉnh nhằm để salbutamol được bổ sung trong khoảng 5 – 15 phút.
• Thuốc Salbutamol dạng uống (ít được dùng hơn dạng hít): Với người lớn nên sử dụng 4mg (người cao tuổi và người nhạy cảm với thuốc, 2 mg) ngày uống 3 – 4 lần; tối đa mỗi liều 8 mg.
• Thuốc Salbutamol  dạng tiêm và truyền tĩnh mạch liên tục: cần phải được thực hiện tại bệnh viện.

Hướng dẫn cách dùng thuốc salbutamol

Thuốc Salbutamol sulfat có thể được sử dụng hít qua đường miệng thông qua bình xịt định liều hay qua khí dung. Theo đó thì khi sử dụng viên giải phóng chậm salbutamol sẽ không được nhai hoặc nghiền nát trước khi nuốt.

Để mang lại hiệu quả dưới mỗi dạng bào chế thì tốt nhất người bệnh nên tuân theo sự hướng dẫn của các thầy thuốc và tham khảo theo sự hướng dẫn sử dụng thuốc. Sau đây các chuyên gia các Trường Cao Đẳng Dược HCM hướng dẫn cách sử dụng bình xịt thuốc Salbutamol:

• Trước tiên hãy mở nắp bình xịt bằng cách bóp nhẹ hai bên của nắp.
• Kiểm tra bình xịt xem có long ra hay không cả hình thức bên trong và bên ngoài sản phẩm.
• Lắc kỹ bình xịt  vừa để trộn đều thuốc cũng là cách đảm bảo những vật lạ trong bình xịt bị long ra đã được loại bỏ.
• Khi sử dụng bình xịt thì cần chú ý: giữ bình xịt thẳng đứng giữa ngón tay cái và các ngón khác, giữ ngón tay cái ở vị trí đáy bình, phía dưới của vị trí ngậm thuốc.
• Hãy thở ra hết cỡ cho đến khi bạn cảm thấy dễ chịu đồng thời đưa chỗ ngậm vào miệng giữa hai hàm răng và môi xung quanh, tuy nhiên bạn cần chú ý không cắn miệng bình.
• Ngậm miệng và vị trí hút sau đó ấn bình xịt và hít một hơi đều đặn và sâu, càng chậm càng tốt.
• Nín thở sau đó lấy bình xịt ra khỏi miệng, tiếp tục giữ nguyên tư thế cho đến khi người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn.
• Đậy nắp bình xịt.

Thuốc Salbutamol tương tác thuốc nào?

Khi sử dụng đồng thời Salbutamol với một số loại thuốc khác có thể gây ra sự tương tác không mong muốn. Đó có thể là nguy cơ gây ra những tác dụng phụ nghiêm trọng hơn hoặc làm ảnh hưởng đến hoạt động của thuốc. Theo đó để đảm bảo an toàn thì người bệnh nên báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc bạn đang sử dụng bao gồm thuốc kê đơn, không kê đơn, thực phẩm chức năng hay thảo dược…

Đặc biệt cần thận trọng khi dùng chung với những loại thuốc dưới đây:

• Thuốc Atomoxetin: Tăng nguy cơ gây ra những tác dụng phụ ở tim mạch khi tiêm salbutamol chung với atomoxetin.
• Digoxin: có thể bị giảm nồng độ trong huyết tương nếu dùng chung với thuốc Salbutamol.
• Methyldopa: có thể tăng nguy cơ tụt huyết áp cấp nếu được truyền salbutamol cùng với methyldopa.
• Các thuốc khác bao gồm Acetazolamid, thuốc lợi tiểu quai, corticosteroid, thiazid hay theophylin có thể làm tăng nguy cơ giảm kali huyết khi sử dụng với liều cao.
• Tương kỵ: Không được dùng chung với những loại thuốc khác có chứa  salbutamol dùng để tiêm truyền.

Cách bảo quản thuốc Salbutamol

Để thuốc Salbutamol đảm bảo hiệu quả tốt nhất thì người bệnh cần phải bảo quản thuốc đúng cách để không làm biến chất hay thay đổi hoạt động. Cụ thể cách bảo quản thuốc như sau:

Bảo quản thuốc nơi kín, tránh nơi có ánh sáng trực tiếp:

Nhiệt độ bảo quản:

• Khí dung là 15 – 25oC.
• Viên nén giải phóng chậm là 20 – 25oC.
• Dung dịch phun sương là 2 – 25oC hoặc 15 – 30oC tuỳ theo nhà sản xuất.
• Dung dịch uống là 20 – 25oC hoặc 2 – 30oC tuỳ theo nhà sản xuất.
• Viên nén là 15 – 30oC.
• Thuốc tiêm là dưới 25oC.

Với dung dịch đậm đặc hít qua miệng (0,5%) cần phải bỏ đi trường hợp người bệnh có thấy đổi màu hoặc vẩn đục. Dung dịch để phun sương cũng không được sử dụng nếu thấy bị đổi màu.

Làm gì khi dùng Salbutamol quá liều?

Trường hợp dùng thuốc Salbutamol quá liều, tùy thuộc vào mức độ nặng nhẹ người bệnh sẽ xuất hiện những triệu chứng khác nhau dưới đây: hoa mắt, chóng mặt, khó chịu, nhức đầu, tim đập nhanh, loạn nhịp tim, co giật, hạ huyết áp, buồn nôn, bồn chồn, run các đầu chi, có thể hạ kali huyết. Theo đó thì người bệnh cần nhanh chóng có biện pháp xử lý kịp thời để không gây ảnh hưởng đến cơ thể

Cách xử trí trong 2 trường hợp:

• Trường hợp bị ngộ độc nặng: cần phải ngừng thuốc đồng thời nhập viện ngay qua đó sẽ được xử lý ngộ độc bằng một số biện pháp như rửa dạ dày đồng thời được điều trị các triệu chứng.
• Trường hợp ngộ độc nhẹ: thường xảy ra ở trường hợp sử dụng thuốc salbutamol dạng khí dung ở liều cao hơn nhiều so với liều cần dùng. Người bệnh cần phải đi viện ngay để được thay đổi cách điều trị hoặc có thể phải nhập viện. 

Thông tin trong bài viết trên đây hi vọng giúp bạn đọc tìm hiểu đầy đủ những kiến thức về thuốc Salbutamol để có cách sử dụng và điều trị bệnh kịp thời. Nếu có thắc mắc gì về bài viết trên đây hãy để lại câu hỏi dưới comment để được giải đáp nhé, chúc bạn đọc sức khỏe!