Hướng dẫn kỹ thuật phục hồi chức năng cho trẻ tự kỷ

Tự kỷ là hội chứng thường xảy ra với trẻ em, khi chúng mắc khiếm khuyết về giao tiếp hay tương tác với mọi người dẫn đến giảm khả năng hòa nhập cộng đồng. Để con phát triển toàn diện nhất thì hãy cùng tìm hiểu về Phục hồi chức năng cho trẻ tự kỷ ngay dưới đây nhé.

1. Tìm hiểu về bệnh lý tự kỷ

Tự kỷ nằm trong nhóm hội chứng “Rối loạn phát triển lan tỏa”, ảnh hưởng đến sự phát triển và nhất là kỹ năng giao tiếp xã hội và hành vi của trẻ. Bệnh tự kỷ trẻ em kèm theo những rối loạn về các kỹ năng: ngôn ngữ, giao tiếp, tự chăm sóc, quan hệ xã hội, hành vi, cảm xúc…

Bạn có thể xem thêm Kỹ thuật Phục hồi chức năng cho trẻ chậm phát triển trí tuệ

2. Bệnh tự kỷ có biểu hiện như thế nào?

Bệnh tự kỷ tác động đến 3 lĩnh vực chính:

• Khó khăn về khả năng giao tiếp và ngôn ngữ
• Khó khăn trong các quan hệ xã hội. 
• Bất thường về các mối quan tâm và hành vi.

Một số rối loạn đi kèm với bệnh nhân:

• Rối loạn giác quan: thị giác, thính giác, cảm giác và xúc giác,…
• Động kinh
• Chậm phát triển trí tuệ.
• Bệnh nhân có thể xuất hiện khuyết tật khác: Hội chứng Down, Hội chứng Fragile X, Hội chứng Rett hay, nghe kém….

3. Nguyên nhân mắc bệnh tự kỷ ở trẻ em

Trẻ em bị tự kỷ được các chuyên gia sức khỏe xác định do những yếu tố sau:

• Do di truyền, gene: Đa số người bệnh tự kỷ do gen và có nhiều gene liên quan đến TK.
• Nguyên nhân trước sinh: Do thai phụ gặp các vấn đề về đái tháo đường, hoặc nhiễm virus rubella, sởi, nhiễm độc thai nghén nặng không điều trị.

Nguyên nhân trẻ bị tự kỷ sau sinh: Trẻ bị nhiễm xã, viêm não hoặc nhiễm độc kim loại nặng.

Những yếu tố ở trên đều làm tăng nguy cơ khiến cho trẻ bị tự kỷ. Bởi vậy cần phải xác định đúng nguyên nhân gây bệnh để có liệu pháp điều trị hiệu quả.

Nên xem thêm về Các kỹ thuật phục hồi chức năng cho trẻ bại não hiệu quả nhất

4. Phát hiện sớm biểu hiện để phục hồi chức năng cho trẻ tự kỳ

Thời điểm phát hiện trẻ bị tự kỷ chính xác:

• Thời điểm phát hiện sau 18 tháng.
• Điển hình là phát hiện trẻ tự kỷ trước 18 tháng.

Dưới đây là những dấu hiệu trẻ tự kỷ để cha mẹ biết cách phục hồi chức năng hiệu quả:

• Trẻ không đáp lại được khi được gọi tên.
• Trẻ không biết dùng cử chỉ và không bi bô như lúc khoảng 12 tháng tuổi.
• Trẻ hơn 16 tháng mà không biết nói.
• Từ 24 tháng tuổi trẻ không nói được câu có từ 2 từ trở lên.
• Không có được kỹ năng xã hội và kỹ năng ngôn ngữ trong bất kỳ độ tuổi nào.

5. Hướng dẫn chăm sóc phục hồi chức năng cho trẻ tự kỷ

Theo các chuyên gia thì can thiệp phục hồi chức năng cho trẻ tự kỷ trước 5 tuổi là điều cần thiết để trẻ kịp thời hòa nhập với cộng đồng và có nhận thức tốt nhất. Bệnh tự kỷ ở trẻ em càng để lâu thì càng khó điều trị.

Theo đó, phương pháp điều trị trẻ tự kỷ cần áp dụng đó là: Dạy về những ngôn ngữ trị liệu, kỹ năng xã hội, kỹ năng tự lập, kỹ năng vận động tinh và vận động thô, điều hòa đa giác quan, quản lý hành vi, chơi trị liệu.

5.1. Quản lý hành vi của trẻ: 

Đây là việc khó khăn bởi với trẻ tự kỷ thì họ thường không thích học và luôn làm theo ý mình. Bởi vậy, các phụ huynh cần phải nắm được ý hiểu của bé gợi ý, thường trẻ sẽ bộc lộ qua cử chỉ thay vì bằng lời nói. Cần phải tìm hiểu vì sao mà trẻ ăn vạ để tránh khiến trẻ bị lặp lại tình trạng này, nói không với hành vi sai và đồng thời phạt đúng lúc đúng chỗ. 

Chuyển những hoạt động tự kỷ của trẻ hướng đến những hoạt động có mục đích như khuyến khích các bé làm việc vặt. cất gọn đồ chơi, đạp xe hoặc đá bóng... Với trẻ tự kỷ, cần phải kiên nhẫn để cho trẻ làm những việc đơn giản, sau đó hãy tăng dần độ khó. Luôn biết khen ngợi với những gì trẻ cố gắng, có phần thưởng cho những gì mà trẻ làm thành công để khuyến khích việc làm.

5.2. Dạy trẻ phát triển toàn diện: 

Với trẻ tự kỷ đã lớn thì áp dụng chữa tự kỷ cho trẻ phối hợp từ ở nhà với trường lớp. Công việc này đòi hỏi phải kiên trì và sự quan tâm, chăm sóc của nhiều phía: Dạy trẻ về hoạt động cảm giác, thích ứng, vận động, nhận thức, tăng cường sự chú ý, ngôn ngữ, về các kỹ năng xã hội, không gian thị giác, trí nhớ, tổ chức, học tập cùng với các hoạt động chung. Từ đó giúp cho trẻ dễ thích nghi, hòa nhập với cuộc sống và cộng đồng.

Theo các chuyên gia thì hiện nay vẫn chưa có thuốc đặc hiệu để điều trị tự kỷ. Những loại thuốc trên thị trường chỉ dùng để điều trị triệu chứng: cơn hờn giận, tăng động, cơn hờn giận, hung tính,...

Hiện tại các trung tâm phục hồi chức năng áp dụng các phương pháp điều trị tự kỷ dựa theo nhiều mô hình khác nhau. Theo đó thì bố mẹ cũng có thể áp dụng để can thiệp sớm cho con, tốt nhất với trẻ bị tự kỷ nặng thì cần đưa đến trung tâm sớm. Tiếp theo, có thể kết hợp với việc đi học mẫu giáo và can thiệp cá nhân theo giờ. Với gia đình có điều kiện thì hãy mời giáo viên đến nhà dạy con để có thể học hỏi thêm kinh nghiệm.

5.3. Tích cực tham gia dạy trẻ: 

Phụ huynh cần phải kết hợp dạy cho trẻ bất kỳ đầu. gia đình là yếu tố quyết định tới sự tiến bộ của trẻ bởi bố mẹ là người theo sát con, có nhiều thời gian cũng như am hiểu con nhất. Do vậy các cha mẹ cần phải tìm hiểu về cách dạy trẻ tự kỳ, tiếp tục tìm tòi thông tin, đọc tài liệu chia sẻ kinh nghiệm với giáo viên, qua đó sẽ biết cách dạy trẻ con phù hợp. 

Nhiều phụ huynh cho rằng, với trẻ tự kỷ thì chỉ tập trung dạy con tập nói, nhưng quan trọng hơn cả đó là về hành vi với tương tác xã hội. Đó đều là những yếu tố giúp cho con tiến triển nhanh và sớm hòa nhập cộng đồng hơn. Bởi vậy hãy dạy trẻ mọi lúc mọi nơi, tối thiểu là 3 giờ mỗi ngày.

5.4. Điều cần tránh với trẻ tự kỷ:

Để giúp cho trẻ tự kỷ sớm hòa nhập cộng đồng, đạt được hiệu quả điều trị thì khi phục hồi chức năng cho trẻ tự kỷ cần phải tránh những điều dưới đây: 

Không nên cho trẻ chơi điện tử và hạn chế xem ti vi. Đồng thời hãy thường xuyên nói chuyện, giao tiếp với trẻ, lúc gọi tên thì nhìn vào mắt trẻ. 

Dạy trẻ về các cử chỉ giao tiếp, dạy cách phát âm, hiểu câu nói và học nói. Trẻ có thể chơi cùng với nhiều trẻ khác với việc sử dụng các loại đồ chơi khác nhau, chơi lần lượt, từng thứ một và luân phiên nhau. 

Tích cực khen ngợi trẻ, khi trẻ tự laajo được các việc mặc quần áo, vệ sinh thân thể và có thể tự xúc ăn...Ngoài ra có thể áp dụng những phương pháp điều hòa đa giác quan nhằm giúp tập luyện cho trẻ. Với các trẻ đáp ứng thích nghi thì chứng tỏ phương pháp dạy này đang có tín hiệu tích cực.

6. Lời khuyên cho cha mẹ hỗ trợ phục hồi chức năng cho trẻ tự kỷ

• Bình tĩnh khi phát hiện con mắc bệnh tự kỷ, chấp nhận thực tế để cùng con vượt qua tình trạng này
• Điều chỉnh và biết cách sắp xếp việc nhà, phối hợp với các nhà chuyên môn, tích lũy kiến thức và học hỏi kinh nghiệm để dạy trẻ.
• Mua hoặc tự làm đồ chơi với các dụng cụ can thiệp cho trẻ tự kỷ.

• Luôn kiên trì để áp dụng biện pháp can thiệp cho trẻ ở mọi lúc, mọi nơi. Luôn ghi nhớ câu nói “ dục tốc, bất đạt” nhé.
• Thể hiện tình cảm yêu thương trẻ giúp cho trẻ có cảm giác an toàn, luôn khuyến khích trẻ tự làm, tự học hỏi theo theo khả năng có thể.
• Cho trẻ đi khám theo đúng lịch và định kỳ của bác sĩ chuyên khoa đồng thời kết hợp thiết lập chương trình phù hợp dạy trẻ.
• Không nên che dấu và mặc cảm về những bất thường của con, thay vào đó hãy tích cực cho trẻ hoà nhập cộng đồng, báo cho mọi người biết về tình trạng của trẻ để được hỗ trợ.
• Tham gia vào các nhóm cha mẹ tự kỷ để chia sẻ kinh nghiệm, nắm bắt thông tin.

Thông tin trên đây Cao đẳng Dược HCM nhằm giúp bạn giải đáp về kỹ năng phục hồi chức năng cho trẻ tự kỷ, đừng quên theo dõi bài viết tiếp theo để cập nhật thông tin hữu ích nhé. Chúc bạn sức khỏe nhé!