Các bài tập phục hồi Chức năng sau tai biến mạch máu não

Các bài tập phục hồi Chức năng sau tai biến mạch máu não là biện pháp cần thiết để người bệnh phục hồi bộ phận bị mất chức năng hoạt động. Điều đó giúp cải thiện sức khỏe của bệnh nhân và có thể tham gia hoạt động và sinh hoạt đầy đủ. Thông tin chi tiết có trong bài viết dưới đây.

Các bạn có thể tìm hiểu thêm về Các kỹ thuật phục hồi chức năng cho trẻ bại não hiệu quả nhất

Hiện tượng tai biến là như thế nào?

Tai biến mạch não còn được gọi là đột quỵ não, là bệnh lý gây ra bởi tình trạng thiếu máu cung cấp cho não. Nguyên nhân gây ra hiện tương tai biến có thể do chảy máu não hoặc tắc mạch máu não và một số nguyên nhân khác. Tình trạng máu không được cung cấp đến bộ phận nuôi dưỡng thì sẽ bị tổn thương nặng hoặc nhẹ tùy vào lượng máu thiếu hụt ít hoặc nhiều. Từ đó gây ra những di chứng nguy hại đến sức khỏe.

Đó là nguyên nhân của một số bệnh như rối loạn vận động, rối loạn cảm giác,  rối loạn ngôn ngữ, rối loạn nhận thức,... và một số biến chứng nguy hiểm khác. Tai biến còn là nguyên nhân tử vong lớn trên toàn cầu, chỉ đứng sau bệnh lý tim mạch.

Bạn có thể tìm hiểu về Mức lương ngành phục hồi chức năng là bao nhiêu tại Việt Nam 

Các bài tập phục hồi chức năng sau tai biến mạch máu não

Theo các chuyên gia y học thì phương pháp Phục hồi Chức năng là biện pháp được đánh giá hiệu quả giúp người bệnh tai biến mạch máu não cải thiện sức khỏe và sớm hòa nhập với cộng đồng. Dưới đây là các bài tập để bạn đọc tham khảo:

Đặt người bệnh đúng tư thế:

Mục đích để làm giảm bớt tình trạng bị co cứng, đề phòng bị biến dạng khớp. Bạn có thể đặt bệnh nhân theo các tư thế dưới đây:

• Nằm ngửa: Bạn có thể dùng gối mềm để kê vào một bên vai và một bên hông và gập nhẹ khớp gối. Còn cổ chân thì sẽ được kê vuông góc với cẳng chân nhằm để tránh bị biến dạng gập bàn chân về phía lòng bàn chân
• Nằm nghiêng sang bên liệt: Khi Phục hồi chức năng tai biến mạch máu não thì bạn hãy gập một bên vai lệch, duỗi tay vuông góc với thân, thân mình nửa ngửa và duỗi bên chân liệt. Đặt tay lành lên thân hoặc dùng gối để đỡ phía lưng. Gập chân lành ở háng và gối tay lành trên thân hoặc dùng để đỡ phía lưng, gập chân lành ở háng và đầu gối.
• Nằm nghiêng sang bên lành: Bên lành thì để cánh tay và vai tự do, duỗi bên chân lành và để thân mình vuông góc với mặt giường. Dùng gối để đỡ bên tay liệt với thân còn dùng gối để đỡ bên chân liệt trong tư thế gập háng và gối.

Lăn trở người thường xuyên phòng loét do tỳ đè:

Là phương pháp phục hồi chức năng tai biến mạch máu não nhằm giúp người bệnh tự lăn trở, ở giai đoạn đầu có thể gặp khó khăn, do vậy người bệnh có thể nhờ người nhà hỗ trợ:

• Lăn sang bên liệt: Người bệnh dùng tay và chân lành nâng lên và đưa sang bên liệt, sau đó hãy xoay thân mình sang bên liệt.
• Lăn sang bên lành: Dùng tay lành để cài vào tay liệt, hỗ trợ người bệnh gập gối và háng bên liệt. Dùng tay liệt để kéo sang bên tay lành rồi đẩy hông người bệnh sang bên lành.

Hướng dẫn cách ngồi dậy:

Ngồi dậy từ tư thế nằm ngửa: Nhờ người thân ngồi cạnh rồi bám tay vào người thân. Một tay người thân quàng rồi đỡ vai người bệnh, giúp người bệnh có thể ngồi dậy từ từ.

Có thể bạn đang muốn tìm hiểu về Các bài tập phục hồi chức năng sau chấn thương sọ não

Tập hoạt động, sinh hoạt hàng ngày:

Thời gian đầu người bệnh tai biến mạch máu não sẽ cần sự hỗ trợ của gia đình để tự làm các hoạt động chăm sóc bản thân bao gồm: ăn uống, vệ sinh cá nhân: đánh răng, rửa mặt, chải đầu, thay quần áo, đi vệ sinh và tắm rửa... Đồng thời hỗ trợ người bệnh có thể di chuyển từ giường sang xe lăn và ngược lại.

• Di chuyển từ giường sang xe lăn và ngược lại: Trước tiên hỗ trợ người bệnh ra ngồi mép giường, đặt xe lăn ở sát bên cạnh gần với bên liệt. Chỉnh mặt giường cao bằng xe lăn. Nâng mông người bệnh lên khỏi mặt giường xoay sang phía bên liệt để người bệnh ngồi xuống xe lăn hoặc ghế.

Tập đứng dậy:

Với người bệnh tai biến mạch máu não bị liệt một chân khi bắt đầu đứng dậy từ tư thế ngồi họ sẽ có xu hướng dồn trọng lực vào chân lành. Người nhà hỗ trợ người bệnh dồn trọng lực lên cả 2 chân hoặc dùng nạng để hỗ trợ. Tuy nhiên trước khi dùng nạng thì cần phải tập phục hồi Chức năng cho người tai biến có thể đứng vững với thanh song song trước.

• Tập đứng thăng bằng: Để người bệnh có thể đứng vững thì hãy hỗ trợ người bệnh có thể đứng càng nhiều càng tốt. Trước tiên hãy tập đứng với thanh song song trước. Sau đó để người bệnh quen và đứng vững hơn thì hãy cho họ tập lần lượt với tay sang hai bên sau đó hãy cúi nhặt vật dưới đất. Mỗi bên tập khoảng 10 lần. Với cách trên thì bạn có thể tập hàng ngày để giúp người bệnh đứng vững hơn.

Tập vận động thụ động:

Bài tập phục hồi chức năng sau tai biến chủ yếu hướng đến những động tác để bệnh nhân tự tập: Các bài tự tập này hỗ trợ người bệnh sẽ được di chuyển dễ dàng hơn, đồng thời đề phòng những di chứng cứng khớp... Người bệnh hãy chú ý đến các động tác dưới đây:

• Nâng hông lên khỏi mặt giường: Đặt bệnh nhân nằm ngửa, đặt hai tay dọc theo thân mình, gập hai chân và đặt sát nhau. Nâng hông lên khỏi mặt giường càng cao càng lâu thì càng tốt.
• Tập cài hai tay đưa lên phía đầu: Dùng bên tay lành để cài vào ngón tay bên liệt sau đó hãy đưa hai tay duỗi thẳng về phía đầu. Tiếp theo hãy cố gắng để đưa khuỷu tay hai bên ngang tai. Rồi hạ hai tay về vị trí cũ, lặp lại động tác trên từ 10 - 15 lần.

Tiếp theo, người bệnh tai biến mạch máu não hãy bắt đầu cử động trở lại, các cơ bị co cứng. Ngoài những nội dung phục hồi chức năng đã thực hiện kể trên, ngoài ra cần phải thực hiện thêm những bài tập phục hồi chức năng cho người tai biến.

Xem ngay Các phương pháp phục hồi chức năng não bộ đẩy lùi di chứng não

Vận động đề phòng co rút và biến dạng khớp:

Người bệnh cần được đặt ở đúng tư thế, sau đó hãy tập theo tầm vận động và dùng nẹp chỉnh hình. Cụ thể như sau:

Đặt đúng tư thế:

Đa số thời gian bệnh nhân được đặt đúng tư thế thì sẽ để hạn chế chuyện dính khớp bên liệt rất tốt. Bạn có thể thực hiện theo tư thế được mô tả ở trên. Trường hợp người bệnh cử động nhiều mà khó giữ tư thế đúng thì hãy dùng nẹp chỉnh hình để cố định tư thế của các chi.

Dùng nẹp chỉnh hình giữ đúng tư thế:

Đây là một dụng cụ phục hồi chức năng tai biến giúp ngăn ngừa hoặc nắn chỉnh các tư thế sai lệch của chi thể. Người bệnh có thể dùng loại nẹp nắn chỉnh khớp cổ chân hay còn được gọi là nẹp dưới gối; nẹp khớp gối hay còn gọi là nẹp nắn chỉnh khớp gối... Bạn hãy chú ý đeo nẹp càng nhiều thời gian càng tốt, nhất là khi không vận động. Hoặc bạn có thể đeo nẹp ngay cả lúc vận động như nẹp dưới gối.

Luyện tập theo tầm vận động của các khớp tại chi và thân mình:

Với bệnh nhân bị liệt nửa người ở giai đoạn sau có thể bị cứng và đau khớp vai bên liệt. Chúng có xu hướng là vừa xệ xuống vừa khép chặt vào thân mình. Cổ chân bên liệt cũng bị duỗi cứng. Do vậy bạn hãy đặt bệnh nhân nằm ngửa, vai bên liệt để cạnh mép giường.

Lấy tay người tập để giữ vai người bệnh và tay còn lại để cầm cẳng tay ngay trên khuỷu tay bệnh nhân rồi đưa về phía đầu của bệnh nhân. Chú ý hãy đưa lên càng cao càng tốt, sau đó giữ khoảng 30 giây sau đó hãy trở lại vị trí ban đầu.

Kéo giãn cổ tay bên liệt:

Phương pháp phục hồi chức năng tai biến mạch máu não này trước tiên đặt bệnh nhân nằm ngửa, gập cánh tay lên phía vai 1 góc 90 độ. Một tay để tập duỗi cho khuỷu tay thẳng ra, còn duỗi cổ tay hết tầm, sau đó duỗi các ngón tay.

Kéo giãn cổ chân:

Gập cổ chân quá mức về phía lòng bàn chân, đặt người bệnh nằm ngửa và duỗi chân. Lấy một tay để giữ cẳng chân người bệnh, rồi dùng ngón tay cái tay kia và 3 ngón đối diện để giữ chặt gót chân người bệnh. Lấy bàn chân của bệnh nhân để tựa vào cẳng tay mình, giúp kéo gót chân người bệnh xuống đồng thời đẩy mũi bàn chân họ theo hướng ngược lại. Giữ động tác này khoảng 30 giây và lặp lại khoảng 15 lần.

Tập đi và di chuyển độc lập:

Bài tập phục hồi chức năng sau tai biến này nhằm giúp bệnh nhân đi lại vững vàng, an toàn và tuân theo các giai đoạn: tập đứng dậy, đứng vững và đi. Với bệnh nhân bị tai biến mạch máu não có thể tập đứng, tập đi. Trường hợp người bệnh bị rung giật bàn chân thì xử lý bằng cách sau: Đặt người bệnh ngồi trên ghế, hoặc mép giường, đặt gối vuông góc, sau đó đặt bàn chân bên liệt trên nền nhà hay trên mặt phẳng cứng. Nhờ người nhà hỗ trợ để dùng một bàn tay giữ gối của bệnh nhân sau đó ấn xuống, như vậy sẽ giúp chống lại sự rung giật đối với bàn chân liệt tiếp theo hãy đẩy gối bên liệt lên. Hãy giữ động tác trên cho đến khi chân bên liệt không còn giật nữa thì bắt đầu cho người bệnh tập đứng và tập đi.

Sử dụng dụng cụ tập luyện:

Bạn có thể dùng một dùng thanh gỗ, ròng rọc để tập khớp vai, tạ (hoặc bao cát) để tập mạnh cơ... Với mục đích của mỗi bài tập mà bạn lựa chọn các loại dụng cụ khác nhau..

Ngoài ra, khi đến các trung tâm Phục hồi chức năng sau tai biến thì bạn sẽ được điều trị với các loại máy móc, lấy lại được giọng nói. Hiện nay trong xã hội tỷ lệ người bị tai biến mạch não khá lớn. Bởi vậy mà trường hợp này đang nhận được sự quan tâm lớn của xã hội. Ngoài ra thì bạn có thể tiếp cận dịch vụ công cộng để chăm sóc sức khỏe. Họ thường liên kết với nhau nhằm để chia sẻ kinh nghiệm đồng thời giúp nhau trong quá trình hội nhập xã hội.

Xem thêm về Các kỹ thuật phục hồi chức năng hô hấp và những điều cần biết

Những điểm cần lưu ý khi phục hồi chức năng sau tai biến

• Khi điều trị phục hồi chức năng sau tai biến thì bạn cần loại bỏ những yếu tố nguy cơ gây ra tai biến mạch máu não, ngăn ngừa sự tái phát của bệnh: Tăng huyết áp, Hút thuốc, thói quen ăn mặn...
• Điều trị bệnh trực tiếp hoặc gián tiếp gây tai biến mạch máu não cụ thể như: Đái tháo đường, Tăng huyết áp, hoặc tăng mỡ máu...
• Kỹ năng phục hồi chức năng cần được thực hiện toàn diện, sớm đồng thời phải tuỳ thuộc vào các giai đoạn tiến triển của bệnh. Với bệnh tai biến mạch máu não thì việc chăm sóc chiếm vị trí quan trọng ở giai đoạn cấp của bệnh. Đồng thời tiến hành phục hồi chức năng ngay. Theo đó bạn hãy tiến hành các hoạt động bao gồm: tắc mạch do nằm lâu hay giữ tư thế đúng, tránh viêm phổi, tránh cứng khớp hay bị biến dạng khớp, tăng sức mạnh cơ và tập luyện để duy trì giúp người bệnh độc lập tối đa trong sinh hoạt hàng ngày với các dụng cụ trợ giúp.
• Vị trí đặt giường bệnh trong phòng: Kê giường bệnh trong phòng, sao cho phần thân người bệnh bị liệt sẽ được hướng ra ngoài giữa phòng. Do vậy mà mọi tiếp xúc, tác động tới người bệnh sẽ đến đến từ phía bên liệt. Người bệnh được vận động bên đó nhiều hơn, đồng thời đỡ bỏ quên nửa thân bị liệt.

Thông tin về xét tuyển Cao đẳng Phục hồi Chức năng

Hiện nay, ngành Cao đẳng Phục hồi Chức năng trở thành ngành mũi nhọn trong hệ thống đào tạo trường Cao đẳng Y Khoa Phạm Ngọc Thạch. Cùng với Dược, Điều dưỡng thì Cao đẳng Kỹ thuật Phục hồi Chức năng hiện nay được rất nhiều thí sinh lựa chọn. Ngành học này hiện nay đang được chú trọng rất nhiều trong hệ thống y tế để phục hồi sức khỏe cho bệnh nhân.

Trường Cao đẳng Y Khoa Phạm Ngọc Thạch tuyển sinh Cao đẳng Kỹ thuật Phục hồi Chức năng áp dụng cho các thí sinh với hình thức xét tuyển thẳng. Chỉ cần thí sinh đã tốt nghiệp THPT là hoàn toàn có cơ hội theo học. Điều này nhằm giúp tạo điều kiện cho thí sinh mở rộng cơ hội được theo đuổi ngành nghề hot trong tương lai.

Với thời gian đào tạo 3 năm, sinh viên sẽ được đào tạo đầy đủ kiến thức lý thuyết và thực hành nâng cao tay nghề phục vụ công việc. Việc đầu tư trang thiết bị, dụng cụ học tập, phòng thực hành, thí nghiệm...sẽ tạo điều kiện thuận lợi nhất để sinh viên đáp ứng đầy đủ nhu cầu. Do vậy sau khi tốt nghiệp ngành này, các bạn sẽ được đáp ứng mọi tiêu chí phục vụ công việc, đó cũng là lý do mà nguồn nhân lực của trường luôn được các nhà tuyển dụng trọng dụng. 

Trên đây là các bài tập Phục hồi Chức năng cho người tai biến. Cao đẳng Y Dược HCM hi vọng sẽ hỗ trợ người bệnh cải thiện sức khỏe, sớm hòa nhập cộng đồng. Đừng quên theo dõi bài viết tiếp theo để cập nhật kiến thức khác về ngành này nhé.