Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học mới và đầy đủ nhất

Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học không còn lạ lẫm với các bạn học sinh khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Tuy nhiên với những bạn có ước mơ trở thành sinh viên ngành Y Dược thì cũng không thể bỏ lỡ được thông tin liên quan bài viết dưới đây của Trường Cao Đẳng Y Khoa Phạm Ngọc Thạch về bảng tuần hoàn hóa học nhé.

Theo chương trình học của Bộ giáo dục và đào tạo hiện nay thì bảng tuần hoàn hóa học lớp 8 sẽ bắt đầu với những kiến thức cơ bản. Tuy nhiên, môn học này sẽ theo bạn đến suốt những năm học cấp 3 và nếu bạn còn có định hướng làm việc liên quan đến ngành này  thì việc học chưa bao giờ hết cần thiết. Bởi lĩnh vực về hóa học vô cùng rộng lớn và nếu bạn là một tín đồ đam mê môn Hóa thì không thể bỏ qua.

1. Sơ lược về bảng tuần hoàn nguyên tố hóa học

Vào trước năm 1869, những nguyên tố hóa học đã được khai phá ra nhưng chưa có ai biết về sự liên kết giữa chúng. Các nhà khoa học cũng dần dần nghiên cứu được về cách phân loại nguyên tố mà chưa có quy luật.

Do vậy mà, việc thay đổi tính chất của các nguyên tố vẫn là một dữ kiện ẩn. Vào cuối năm 1869, Mendeleev (1834 - 1907) - một giáo sư của trường đại học Peterbourg đã tiến hành nghiên cứu việc phân loại những nguyên tố hóa học. Đồng thời ông đã phát hiện được tính chất những nguyên tố thay đổi theo khối lượng nguyên tử (hay còn gọi là nguyên tử lượng) của chúng.

Giáo sư Mendeleev đã sắp xếp 63 nguyên tố hóa học phát hiện ở thời đó vào bảng tuần hoàn các nguyên tố theo nguyên tắc: Nguyên tố cùng cột là một họ và cùng hàng sẽ là cùng chu kỳ.

Cũng theo đó thì giáo sư Mendeleev đã nghiên cứu về tính chất thay đổi của các nguyên tố hóa học theo khối lượng nguyên tử của chúng. Ông cũng đã mạnh dạn thay đổi về khối lượng cũng như vị trí của một số nguyên tố và để nhiều ô trống trong bảng phân hạng.

Ông chỉ ra rằng, những phần ô trống chính là các nguyên tố hóa học còn chưa được phát hiện ra, từ đó đưa ra những dự đoán về tính chất của những nguyên tố đó. Năm 1869 là mốc thời gian mà Mendeleev chính thức công bố bảng tuần hoàn nguyên tố hóa học.

Đến năm 1875, một nhà hóa học Pháp tên là Boibourdan đã phát hiện nguyên tố "gali". Tuy nhiên, Mendeleev cũng đã chứng minh được nguyên tố "gali" được ông phát hiện vào năm 1869 với tên gọi "eka nhôm" (giống nhôm).

Đồng thời cho thấy tỉ trọng của gali không phải là 4,07 mà nằm trong khoảng 5,9- 6,0. Với bằng chứng đo đạc cẩn thận, chứng tỏ Mendeleev đã tiên đoán đúng về nguyên tố này. Đây cũng chính là một sự kiện nổi bật đầu tiên của bảng hệ thống tuần hoàn hóa học. Sau đó, các nhà khoa học cũng dần tìm thấy những nguyên tố hóa học mà Mendeleev đã tiên đoán khiến cho bảng hệ thống tuần hoàn các nguyên tố của ông ngày càng nổi tiếng trên thế giới. 

Sự kiện Mendeleev phát hiện định luật tuần hoàn đã khai phá được nhiều bí mật của thế giới vật chất, đồng thời các nhà hóa học cũng có được một vũ khí mười phần rất mạnh mẽ, và có ý nghĩa đối với sự phát triển ngành quang học vật lí học nguyên tử về sau này.

Cho đến nay, nhiều nguyên tố mới được tìm thấy qua định luật tuần hoàn, người ta càng dày công nghiên cứu quy luật cơ bản về tính chất của các nguyên tố.

Mendeleev đã liên tục làm việc nghiên cứu bảng tuần hoàn hóa học đến phút cuối của đời mình vào ngày 20.1.1907. Người ta thấy ông khi đó vẫn còn đang  ngồi viết dở một tác phẩm trên bàn làm việc. Vào ngày mai táng ông, rất nhiều thanh niên, học sinh nâng cao bảng tuần hoàn nguyên tố hóa học kích thước lớn dẫn đầu đám tang từ Trường đại học Peterbourg đến nghĩa trang. Đây là một sự kiện vĩ đại đối với nhà hóa học có công lớn.

Tham khảo ngay Bảng hóa trị cơ bản và cách học đơn giản, dễ nhớ nhất

2. Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học mới và đầy đủ nhất

Các nhà hóa học đã xác nhận, bảng tuần hoàn hóa học đầy đủ nhất tính đến tháng 9 năm 2021 có tất cả 118 nguyên tố, bao gồm các nguyên tố từ 1 (Hidro) tới 118 (Oganesson).

Sau khi công nhận nguyên tố 113 là nguyên tố hóa học, Liên minh Quốc tế về Hóa học cơ bản và ứng dụng (IUPAC) cũng đã công nhận thêm 3 nguyên tố khác lần lượt theo số hiệu nguyên tử là 115, 117 và 118 vào bảng tuần hoàn. Tính tứ năm 2011 thì đây được xem là bản cập nhật lớn nhất vào bảng tuần hoàn hóa học. Cho đến hiện nay thì chu kỳ 7 đã được lấp đầy, bảng tuần hoàn đã được hoàn thiện đầy đủ hơn và khẳng định được tài năng “tiên tri” cách đây gần 200 năm của Mendeleev.

Các nhà khoa học cho biết, cả 4 nguyên tố hóa học mới nhất được tìm kiếm đều là những nguyên tố nặng nhất trong bảng tuần hoàn và chưa từng được thấy tồn tại bên ngoài phòng thí nghiệm. Đó là bởi những nguyên tố đá rất kém bền vững, chỉ được tạo ra trong phòng thí nghiệm bởi những tổng hợp từ hạt nhân nhẹ hơn. Không chỉ vậy, thời gian tồn tại của chúng chưa đến một giây trước khi bị vỡ ra thành các nguyên tố khác.

Theo phân loại trong tổng cộng 118 nguyên tố hóa học thì có đến 98 nguyên tố xuất hiện trong tự nhiên; còn 20 nguyên tố còn lại xuất hiện trong phép tổng hợp nhân tạo. Mặt khác trong 98 nguyên tố trên thì có đến 84 nguyên tố nguyên thủy, chúng xuất hiện trước khi Trái đất được hình thành, còn lại là 14 nguyên tố chỉ xuất hiện tại những chuỗi phân rã của những nguyên tố nguyên thủy này. Chưa phát hiện ra được nguyên tố nào nặng hơn Einsteini từng quan sát thấy với lượng vĩ mô dưới dạng tinh khiết.

3. Bật mí cách xem bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học đơn giản

Với sinh viên Y Dược Cao đẳng Y Khoa Phạm Ngọc Thạch cho biết, tìm hiểu bảng tuần hoàn hóa học để ghi nhớ không quá khó, bạn cần phải nắm được những thành phần liên quan dưới đây:

• Số nguyên tử: Còn được gọi là số proton trong 1 nguyên tố hóa học hay còn được tìm thấy trong hạt nhân của 1 nguyên tử. Đây chính là số điện tích của hạt nhân. Chúng sẽ giúp xác định duy nhất một nguyên tố hóa học. Với những loại nguyên tử không tích điện thì số nguyên tử sẽ bằng số electron.
• Nguyên tử khối trung bình: Đa số những nguyên tố hóa học là hỗn hợp của nhiều đồng vị với tỉ lệ phần trăm số nguyên tử được xác định. Do vậy mà nguyên tử khối của những nguyên tố có nhiều đồng vị được coi là nguyên tử khối trung bình của hỗn hợp những đồng vị có tính đến tỉ lệ phần trăm số nguyên tử tương ứng.
• Độ âm điện: Độ âm điện của 1 nguyên tử được xác định là khả năng hút electron của nguyên tử đó trong khi tạo thành liên kết hóa học. Bởi vậy mà khi độ âm điện của nguyên tử nguyên tố càng lớn thì tỷ lệ thuận với tính phi kim nguyên tố đó càng mạnh và ngược lại.
• Cấu hình Electron: Cấu hình electron, cấu hình nguyên tử, điện tử sẽ giúp bạn nằm được sự phân bố của những electron nằm trong lớp vỏ nguyên tử ở những trạng thái năng lượng khác nhau hay tại những vùng hiện diện của chúng.
• Số Oxi hóa: Số oxi hóa còn được gọi là số áp cho một nguyên tử hay của một nhóm nguyên tử. Thông qua số oxy hóa này mà các bạn có thể nhận diện được số electron được trao đổi khi một chất bị oxi hóa hay bị khử trong một phản ứng.
• Tên nguyên tố: Nguyên tố hay còn được gọi là Nguyên tố hóa học, là 1 chất hóa học tinh khiết. Trong đó bao gồm 1 kiểu nguyên tử, bạn có thể phân biệt được nhờ số lượng proton hay số hiệu nguyên tử trong mỗi hạt nhân.
• Ký hiệu hóa học: Trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học, ký hiệu bảng tuần hoàn hóa học là tên viết tắt của những nguyên tố hóa học đó, thường bao gồm 1 hoặc 2 chữ cái trong bảng chữ cái Latinh và được viết hoa chữ cái đầu tiên. Những biểu tượng cho các nguyên tố hóa học bắt nguồn từ từ vựng cổ điển Latin và Hy Lạp.

Tìm hiểu thêm về Bảng tính tan hóa học đầy đủ và cách học dễ thuộc nhất

4. Cách đọc bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học

Bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học chi tiết nếu nhìn qua sẽ khá rắc rối và khó hiểu. Tuy nhiên, nắm được chức năng và cách đọc sẽ giúp bạn trải qua môn học dễ dàng, hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết ở bài viết dưới đây nhé.

4.1. Cách đọc bảng tuần hoàn hòa học từ trên bên trái xuống dưới bên phải. 

Trên bảng tuần hoàn hóa học thì các nguyên tố được sắp xếp theo thứ tự số hiệu nguyên tử tăng dần khi bạn đọc từ trái sang phải và từ trên xuống dưới. Do vậy chỉ cần nhìn vào vị trí của các nguyên tố trên bảng tuần hoàn thì bạn có thể nắm được trọng lượng nguyên tố đó.

Tính từ trái sang phải hay từ trên xuống dưới bảng tuần hoàn thì khối lượng nguyên tử tăng dần bởi chúng được tính toán bằng cách cộng thêm các proton và neutron trong từng nguyên tử của nguyên tố. Nếu như tố proton tăng dần trong các nguyên tố thì trọng lượng nguyên tử cũng tăng dần.

Khối lượng nguyên tử không tính các electron bởi chúng có đóng góp quá nhỏ so với proton và neutron.

4.2. Mỗi nguyên tố có nhiều hơn 1 proton so với nguyên tố đứng trước nó. 

Nhìn vào số hiệu nguyên tử thường được xếp thứ tự từ trái qua phải và các nguyên tố cũng được sắp xếp theo nhóm. Bởi vậy mà bạn sẽ thấy có các khoảng trống trên bảng tuần hoàn.

4.3. Nhận biết các nhóm có những nguyên tố chung các đặc tính vật lý và hoá học. 

Thường các nhóm sẽ được sắp xếp trong một cột dọc. Đa số các trường hợp thì các nhóm sẽ được tô cùng một màu. Như vậy, qua đó bạn có thể xác định các nguyên tố nào có những đặc tính vật lý và hoá học tương tự nhau, để suy ra những đặc điểm của chúng. Thường thì mỗi nguyên tố trong một nhóm cụ thể sẽ có cùng số lượng electron ở orbital ngoài của nó.

Đa số những nguyên tố đều nằm trong 1 nhóm, tuy nhiên nguyên tố Hydro có thể được xếp vào nhóm kim loại kiềm hoặc nhóm Halogen. Với một số bảng thì Hydro có thể xuất hiện trong cả hai nhóm.

Thường thì các cột sẽ được đánh số từ vị trí số 1-18, ghi ở trên hoặc dưới bảng tuần hoàn. Những số này thường được viết bằng chữ số Ả Rập (IA), chữ số La Mã (IA), hoặc chi dùng các con số (1).

Cách đọc bảng tuần hoàn từ trên xuống dưới nghĩa là bạn đang “đọc trong một nhóm”.

4.4. Hiểu các khoảng trống trên bảng tuần hoàn. 

Thường các nguyên tố không chỉ được xếp theo số thứ tự số hiệu nguyên tử mà chúng còn được sắp xếp theo từng nhóm có cùng chung về thuộc tính vật lý và hoá học. Như vậy thì bạn có thể tìm hiểu rõ hơn về những đặc điểm của từng nguyên tố. Các nguyên tố thường sẽ không nằm gọn trong nhóm khi chúng tăng số hiệu, bởi vậy mà bảng tuần hoàn thường có các khoảng trống.

Cụ thể như: 3 hàng đầu tiên trên bảng tuần hoàn có các khoảng trống, bởi các kim loại sẽ được chuyển tiếp chỉ xuất hiện trên bảng tuần hoàn sau số hiệu nguyên tử 21.

Tương tự, với những nguyên tố được xếp từ 57 đến 71, đều là những nguyên tố đất hiếm, chúng sẽ thể hiện trong một tập hợp con ở phía dưới bên phải của bảng tuần hoàn.

4.5. Mỗi hàng được gọi là một chu kỳ.

Tất cả những nguyên tố trong một chu kỳ ( một hàng) sẽ có cùng số Orbital nguyên tử, nơi có các electron. Số orbital sẽ bằng với số chu kỳ. Trên bảng tuần hoàn thường có tất cả 7 hàng, tương ứng có 7 chu kỳ.

Ví dụ, những nguyên tố trong chu kỳ 1 sẽ có 1 orbital, những nguyên tố trong chu kỳ 7 sẽ có 7 orbital.

Đa số các trường hợp, chúng đều được đánh số từ 1-7 từ trên xuống bên trái bảng tuần hoàn.

Nếu như đọc một hàng từ trái qua phải thì có nghĩa là bạn đang “đọc trong một chu kỳ”.6
Phân biệt các nguyên tố kim loại, á kim và phi kim. 

Để nắm rõ về những đặc tính của một nguyên tố bằng cách xác định loại của các nguyên tố đó. May mắn thay, đa số các bảng tuần hoàn đều có sử dụng màu sắc nhằm phân biết được những nguyên tố đó là kim loại, á kim hay phi kim. Những kim loại thường xuất hiện ở bên trái bảng tuần hoàn, trong khi những loại phi kim sẽ nằm ở bên phải. Các á kim sẽ được nằm kẹp giữa kim loại và phi kim.

• Nên nhớ rằng, các hydro có thể sẽ được xếp vào nhóm kim loại kiềm hay nhóm Halogen bởi các đặc tính. Bởi vậy mà nó có thể xuất hiện ở hai bên của bảng tuần hoàn hoặc có thể được tô màu khác.

• Những nguyên tố sẽ được gắn nhãn là kim loại nếu như chúng có ánh kim, tồn tại ở dạng rắn trong nhiệt độ phòng, dẫn nhiệt và dẫn điện, dễ dát mỏng và kéo sợi.

• Các nguyên tố được coi là phi kim khi chúng không có ánh kim, không dẫn nhiệt, dẫn điện và không dễ dát mỏng. Những nguyên tố này thường tồn tại ở dạng khí khi nằm trong nhiệt độ phòng, tuy nhiên thì chúng cũng có thể trở thành dạng rắn hay dạng lỏng nếu như ở nhiệt độ nhất định.

• Các nguyên tố được gắn nhãn là á kim khi chúng có những đặc tính của cả kim loại và phi kim ở trên.

5. Phương pháp ghi nhớ bảng tuần hoàn hóa học Mendelep

5.1 Phương pháp 1: Học bảng tuần hoàn hóa học thông qua phương thức truyền thống

Với nhiều bạn học sinh đã áp dụng thành công phương pháp ghi nhớ bảng tuần hoàn hóa học Mendelep dưới đây:

– Nhận biết thành phần của mỗi nguyên tố: Trước tiên, bạn  phải nhận biết được số nguyên tử, nguyên tử khối trung bình, số oxy hóa, ký hiệu hóa học, độ âm điện, cấu hình electron, tên nguyên tố trên bảng tuần hoàn hóa học.

– Học vài nguyên tố mỗi ngày: Bảng tuần hoàn sẽ bao gồm 118 nguyên tố, do vậy là rất dễ bị nhầm lẫn khi đi kèm với các thông số khác. Việc cần làm của bạn đó là mỗi ngày hãy chia nhỏ ra để học số liệu để bộ não ghi nhớ tối đa và lâu dài. Mỗi ngày học một vài nguyên tố và khi học các nguyên tố mới thì cần phải ôn lại các nguyên tố cũ để tránh bị quên khi không nhắc lại.

– Dán các bảng tuần hoàn hóa học vị trí học tập: Để ghi nhớ nhiều hơn khi học bảng tuần hoàn hóa học thì bạn hãy dán chúng ở bất kể vị trí nào. Như vậy bạn có thể vừa làm việc mà vừa nhẩm lại kiến thức khi cần thiết. Điều này vừa tiện lợi mà có thể ghi nhớ được lâu.

– Làm giấy note cho mỗi nguyên tố: Phương pháp học tập này khá đơn giản, bạn hãy ghi ký hiệu tên nguyên tố ở một mặt, viết tên nguyên tố ở một mặt, và ký hiệu hay nhóm nguyên tố... Điều này giúp bạn dễ học và tiện lợi hơn nhiều trong phần ghi nhớ.

– Phân chia thời gian và cách học hợp lý: Mỗi bạn cần phải lên kế hoạch học tập phù hợp cho bản thân. Tốt nhất bạn hãy chủ động tìm hiểu và học hỏi, hãy học bất kỳ đâu bạn muốn nhất, bạn có thể học trong thời gian rảnh rỗi, trong giờ ăn hay giờ ra chơi… Điều này sẽ giúp bạn mang đến hiệu quả bất ngờ.

5.2 Phương pháp 2: Sử dụng công cụ hỗ trợ trí nhớ

– Một vài mẹo để ghi nhớ bảng hệ thống tuần hoàn hóa học đầy đủ đơn giản:

+ Chắc hẳn các bạn học sinh đã từng nghe qua “Khi nào cần may áo giáp sắt nhớ sang phố hỏi cửa hàng Á Phi Âu”. Chỉ với câu nói đơn giản này giúp cho các bạn học sinh có thể ghi nhớ đến 16 nguyên tố hóa học nằm trong dãy hoạt động hóa học của kim loại. Những nguyên tố này được “biến thể” linh hoạt dựa vào những chữ cái đầu tiên của các nguyên tố đó giúp cho bạn học sinh ghi nhớ dễ dàng. Các loại kim loại xuất hiện trong dãy câu nói đó là: F, Na, Ca, Mg, Al, Zn, Fe, Ni, Sn, Pb, H, Cu, Hg, Ag, Pt, Au.

+ Để ghi nhớ 6 nguyên tố hóa học nhóm IA bao gồm Li, Na, K, Rb, Cs, Pr thì bạn chỉ cần nhớ bằng câu nói đơn giản là “Lâu nay không rảnh coi phim”.

+ Một bài ca hóa trị không còn xa lạ với lứa học sinh đang ngồi trên ghế nhà trường:

“Kali, I – ốt, Hidro

Natri với Bạc, Clo một loài

Là hóa trị 1 bạn ơi

Nhớ ghi cho rõ kẻo rồi phân vân

Magie, Chì, Kẽm, Thủy ngân

Canxi, Đồng ấy cũng gần Bải

Cuối cùng thêm chú Oxi

Hóa trị 2 ấy có gì khó khăn

Bác Nhôm hóa trị 3 lần

Ghi sâu trí nhớ khi cần có ngay

Cacbon, Silic này đây

Là hóa trị 4 không ngày nào quên

Sắt kia kể cũng quen tên

2, 3 lên xuống thật phiền lắm thôi

Nito rắc rối nhất đời

1, 2, 3, 4 khi thời thứ 5

Lưu huỳnh lắm lúc chơi khăm

Xuống 2, lên 51 khi nằm thứ 4

Photpho nói tới không dư

Nếu ai hỏi đến thì hừ rằng 5

Em ơi cố gắng học chăm

Bài ca hóa trị suốt năm rất cần”.

– Một trong những cách học bảng tuần hoàn dễ nhớ nhất là chơi các trò chơi trực tuyến: Khi tâm trọng tốt nhất là cách giúp bạn ghi nhớ tốt, do vậy thay vì giờ học mệt mỏi, căng thẳng thì việc học hành kết hợp giờ vui chơi, giải lao mang đến hiệu quả bất ngờ. Bạn có thể học thuộc bảng tuần hoàn hóa học chi tiết thông qua các trò chơi trực tuyến. Điều đó giúp kiểm tra và cải thiện trí nhớ, cũng như điểm số của bạn trước các kỳ thi quan trọng. Theo đó, bạn có thể chơi qua một số ứng dụng trang web như sau: Scratch, Elemental Flash Cards Quiz, FunBrain, …

Trên đây là những thông tin liên quan về bảng tuần hoàn hóa học hóa trị cần thiết để các bạn có thể tập trung học tập để định hướng ngành nghề yêu thích sau này. Nếu có ước mơ trở thành Y Dược sĩ thì các bạn hãy bắt đầu với việc học môn Hóa thú vị này nhé!