Chỉ số CT là gì? Chỉ số CT bao nhiêu là âm tính và nguy hiểm?

Trong bối cảnh đại dịch Covid 19 đang diễn ra hoành hành hiện nay, có rất nhiều trường hợp F0 thắc mắc chỉ số CT trong giấy xét nghiệm RT-PCR SARS-CoV-2 là gì? Có quan trọng trong xét nghiệm Covid không? Những câu hỏi này sẽ được giải đáp chi tiết trong bài viết dưới đây nhé.

1. Chỉ số CT là gì?

Chỉ số CT là viết tắt của Cycle Threshold, được hiểu là giá trị chu kỳ ngưỡng. CT là chu kỳ nhiệt trong một thời điểm thiết bị RT-PCR ghi nhận tín hiệu huỳnh quang được phát ra từ phản ứng PCR vượt qua cường độ huỳnh quang nền. Bạn có thể hiểu, đây là số chu kỳ máy chạy để phát hiện tín hiệu huỳnh quang từ các mẫu bệnh phẩm. Bởi vậy, giá trị CT sẽ tỷ lệ nghịch với nồng độ virus. Đó là bởi mẫu nào có càng nhiều virus Sars-CoV-2 thì sẽ xuất hiện tín hiệu huỳnh quang sớm ở chu kỳ đầu tiên. Đồng thời ngược lại, các mẫu càng ít virus Sars-CoV-2 thì tín hiệu huỳnh quang xuất hiện muộn ở chu kỳ lớn.

2. Chỉ số CT của phản ứng RT- PCR trong xét nghiệm SARS-CoV-2

Xét nghiệm RT-PCR SARS-CoV-2 được hiểu là một kỹ thuật sinh học phân tử cho phép đọc tín hiệu tại thời gian thực. Trường hợp các mẫu có chất liệu di truyền của tác nhân cần tìm thì tín hiệu trong mẫu sẽ vượt tín hiệu nền trong một chu kỳ khuếch đại nhất định, được thiết bị ghi nhận.

Với xét nghiệm định tính, khi thiết lập phương pháp tại phòng xét nghiệm sẽ đánh giá đồng thời xác định giá trị ngưỡng kỹ thuật của phương pháp sử dụng tương ứng với giới hạn phát hiện. Với phòng xét nghiệm dùng quy trình xét nghiệm khác nhau sẽ có giá trị CT khác nhau. Như vậy, chỉ số CT khi test RT-PCR được hiểu là tiêu chuẩn phát hiện virus SARS-CoV-2.

2.1 Giá trị chỉ số CT được xác định như thế nào?

Trong quá trình xét nghiệm RT-PCR, RNA được chiết xuất từ ​​mẫu bệnh phẩm bệnh nhân. Được xử lý bằng Enzyme phiên mã ngược chuyển đổi thành DNA. Sau đó được khuếch đại tạo ra nhiều bản sao của vật liệu di truyền bằng cách sử dụng phản ứng chuỗi Polymeries. Điều đó sẽ giúp cải thiện khả năng xét nghiệm phát hiện virus SARS-CoV-2 thông qua hàng loạt chu kỳ là: một bản sao trở thành hai, hai thành bốn bản sao…. Sau nhiều chu ký đó sẽ phát hiện ra lượng virus trong mẫu.

Chỉ số CT của PCR được hiểu là chu kỳ phát hiện ra virus SARS-CoV-2. Từ đó cài đặt được chu kỳ chuẩn đồng thời ghi lại tín hiệu khi thực hiện xét nghiệm. Trường hợp trong mẫu thử có số chu kỳ cao hơn so với số chu kỳ nền, từ đó sẽ ghi nhận lượng virus SARS-CoV-2 được ghi nhận. Ngược lại, nếu số chu kỳ thấp hơn thì lượng virus SARS-CoV-2 không bị phát hiện.

2.2 Chỉ số CT được đo lường như thế nào?

DNA được đo bằng các tín hiệu nhuộm huỳnh quang trong thời gian thực, giúp tính toán ra được giá trị chỉ số CT.

Dữ liệu tín hiệu huỳnh quang được thu thập trong giai đoạn hàm mũ được ghi nhận - đây là lượng bắt đầu của DNA mục tiêu.

Ví dụ cụ thể: Nếu có 2 mẫu

• 1 mẫu có 100ng cDNA - Ít chu kỳ hơn để nó có thể phát hiện được - Sẽ cho giá trị thấp hơn
• 1 mẫu có 25ng cDNA - Cần nhiều chu kỳ hơn - Sẽ cho giá trị cao hơn.

3. Tải lượng virus trong xét nghiệm RT- PCR là gì?

Tải lượng virus được thể hiện qua chỉ số CT giống như một đường parabol với bệnh nhân mắc Covid-19. Trường hợp mới nhiễm SARS-CoV-2 thì chỉ số CT cao, lượng virus thấp, rồi chỉ số CT giảm dần thì lượng virus nhiều hơn ....

• Chỉ số CT trên 30 thì thiết bị RT-PCR phải chạy hơn 30 chu kỳ thì mới có thể phát hiện được tín hiệu huỳnh quang. Trường hợp này, phát hiện nồng độ Virus thấp nên nguy cơ lây nhiễm không đáng kể. Người bệnh F0 này có thể được xuất viện và tiếp tục được theo dõi tại nhà. Nghiên cứu mới nhất thì trường hợp xét nghiệm có chỉ số CT trên 33 thì khả năng lây lan của virus SARS-CoV-2 gần như là không có.
• Bên cạnh đó, chỉ số CT trên 30 thì các kit xét nghiệm khác nhau sẽ cho ra kết quả không giống nhau như dương tính không rõ ràng hay âm tính giả. Nguyên nhân là bởi tải lượng virus thấp bởi vậy giá trị Ct thay đổi phụ thuộc vào hóa chất và máy móc xét nghiệm. Bởi vậy, trường hợp này chỉ số CT PCR chỉ mang tính chất tham khảo chứ không dùng để so sánh trực tiếp giữa các labo được.

4. Chỉ số CT PCR bao nhiêu là âm tính an toàn?

Với trường hợp dương tính và có chỉ số CT trên 30 thì cũng sẽ được điều trị và theo dõi tại nhà bởi khả năng lây nhiễm bên ngoài rất thấp. Người có chỉ số CT trên 33 thì khả năng lây nhiễm bằng 0 và được coi là âm tính (an toàn). Còn những người có chỉ số CT càng thấp thì càng nặng (nguy hiểm).

Cụ thể như sau:

• Giá trị chỉ số CT Thấp = Tải lượng Virus nhiều (nguy hiểm)
• Giá trị chỉ số CT Cao = Tải lượng Virus thấp hơn (an toàn)

Dựa trên chỉ số CT trong xét nghiệm PCR, Bộ Y tế Việt Nam sẽ có quy định về hướng dẫn cách ly tại nhà với F0. Với những trường hợp sau 10 ngày điều trị và chăm sóc tại cơ sở y tế thì được xét nghiệm lại 2 lần bằng phương pháp RT-PCR. Khi có kết quả âm tính thì người bệnh được về nhà cách ly theo quy định.

5. Chỉ số CT quan trọng trong xét nghiệm RT-PCR như thế nào?

Phương pháp xét nghiệm RT-PCR vừa cho biết kết quả dương tính hay âm tính mà còn nắm được tải lượng virus, cụ thể chỉ số CT càng cao nghĩa là tải lượng virus SARS-CoV-2 càng thấp. Và ngược lại, chỉ số CT càng thấp thì tải lượng virus SARS-CoV-2 càng cao. Cho đến mức thấp nào đó thì khả năng lây nhiễm tương đương số 0. Nghiên cứu cho thấy giá trị CT > 33 thì không có khả năng lây bệnh.

Bởi vậy, có thể thấy chỉ số CT trong PCR có ý nghĩa quan trọng quyết định đến việc người bệnh có được về nhà điều trị hay không hay điều trị tại khu cách ly tránh nguy cơ lây lan trong cộng đồng.

Những trường hợp chỉ định thực hiện xét nghiệm RT-PCR gồm:

• Người nghi nhiễm virus SARS-CoV-2 với triệu chứng: ho, sốt, khó thở, viêm phổi, đau họng hoặc mất khứu giác
• Những người tiếp xúc với bệnh nhân Covid-19 (F1)
• Người nhập cảnh từ các nước đang có dịch Covid-19
• Người mắc Covid-19 trong thời gian điều trị
• Xét nghiệm theo chỉ định của cơ quan y tế, bác sĩ hay cán bộ điều tra.
• Bệnh nhân bị viêm phổi nặng không rõ nguyên nhân
• Người làm công việc tiếp xúc với nhiều người hay có nguy cơ cao như nhân viên bán hàng, giao hàng, làm việc tại môi trường tập trung đông đúc, kín gió…
• Xét nghiệm giám sát trong cộng đồng với những nơi xuất hiện chùm ca bệnh
• Nhân viên y tế làm việc tại bệnh viện

Bài viết trên đây nhằm giúp bạn tìm hiểu về chỉ số CT trong xét nghiệm PCR là gì? Hi vọng sẽ giúp bạn nắm được thông tin và biết cách chăm sóc sức khỏe tốt nhất. Đừng quên theo dõi bài viết tiếp theo cập nhật thông tin khác nhé.