Mày đay cấp là gì? Cách điều trị mày đay cấp như thế nào?

Mày đay cấp chính là một căn bệnh rất phổ biến về da. Có rất nhiều nguyên nhân có thể dẫn đến tình trạng này. Việc chẩn đoán và có phương pháp điều trị sớm sẽ có thể làm giảm những triệu chứng khó chịu cho người bệnh, đồng thời cũng làm giảm nguy cơ dẫn đến những biến chứng khó lường.

Mày đay là trình trạng nổi phát ban ở trên da, tình trạng này xảy ra khi những mao mạch trên da phản ứng lại với những yếu tố khác nhau

Mày đay là gì?

Mày đay là trình trạng nổi phát ban ở trên da, tình trạng này xảy ra khi những mao mạch trên da phản ứng lại với những yếu tố khác nhau. Khi những phản ứng xảy ra sẽ khiến cho da bị phù cấp tính hoặc mãn tính ở vùng trung bì.

Theo số liệu thống kê cho thấy có khoảng 20% dân số đã từng bị mắc bệnh mày đay ít nhất một lần trong đời. Bệnh mày đay chính là kết quả của một chuỗi những phản ứng phức tạp và giải phóng histamin cùng với một số chất trung gian gây ra tình trạng viêm nhiễm.

Biểu hiện của bệnh mày đay chính là những vết sẩn, mảng phát ban trắng hoặc hồng, có giới hạn rất rõ ràng. Hình dạng và kích thước của mày đay có sự thay đổi khác nhau, có thể có hình tròn hoặc bầu dục, tập hợp lại thành hình đa cung.

Khi bị mày đay cũng có thể xuất hiện những bọng nước xuất huyết hoặc tróc vảy trên da. Bệnh nhân thường cảm thấy ngứa ngáy khó chịu. Vị trí xuất hiện mày đay thường gặp da, niêm mạc, thanh quản và đường tiêu hóa.

Các loại mày đay

Mày đay thông thường (cấp tính và mãn tính)

Mày đay mãn tính thường kéo dài trên khoảng 6 tuần và không xác định được nguyên nhân gây bệnh chính xác. Chỉ có khoảng 5 – 20% trường hợp mắc bệnh tìm được nguyên nhân gây bệnh.
Mày đay cấp tính chỉ kéo dài dưới 6 tuần, do nhiều nguyên nhân gây bệnh như: dùng thuốc gây nổi mày đay, thực phẩm gây dị ứng, nhiễm trùng hoặc thay đổi nội tiết tố,...

Mày đay vật lý

Cụ thể những dạng mày đay vật lý như sau:

Mày đay do ánh nắng mặt trời.
Mày đay do thay đổi nhiệt độ: Gồm mày đay cholinergique, mày đay do tiếp xúc nhiệt tại chỗ và mày đay do lạnh
Mày đay do kích thích cơ học: Gồm chứng da vẽ nổi, mày đay muộn do áp lực và mày đay do rung

Phù mạch (phù Quincke)

Triệu chứng giống như mày đay nhưng sâu hơn và lan tỏa rộng hơn
Chưa xác định được rõ nguyên nhân gây bệnh
Vị trí xuất hiện: Mí mắt, môi, bộ phận sinh dục ngoài, lòng bàn tay, bàn chân, các cơ quan thuộc hệ hô hấp, hệ tiêu hóa,...
Vết mày đay có cảm giác đau, bỏng rát
Có thể đi kèm với triệu chứng toàn thân như sốt, rối loạn tiêu hóa, đau khớp, nhức đầu và nặng nhất là trụy tim, cần được cấp cứu kịp thời.

Những dạng mày đay khác

Viêm mạch mày đay.
Mày đay tiếp xúc

Những tổn thương cơ bản nhất chính là những sẩn có kích thước to nhỏ khác nhau ở trên da và nó có thể xuất hiện ở bất kỳ một vùng da nào ở trên cơ thể

Phương pháp chẩn đoán bệnh mày đay

Phương pháp chẩn đoán lâm sàng

Những tổn thương cơ bản nhất chính là những sẩn có kích thước to nhỏ khác nhau ở trên da và nó có thể xuất hiện ở bất kỳ một vùng da nào ở trên cơ thể. Sẩn thường nổi cao hơn trên bề mặt da, có màu sắc đỏ hoặc nhợt nhạt hơn so với những vùng da xung quanh. Kích thước và hình dáng của các mảng sẩn phù thay đổi nhanh, xuất hiện nhanh và cũng mất đi nhanh
Bệnh mày đay hay tái phát từng đợt, theo tiến triển được chia thành 2 loại là mày đay cấp tính và mày đay mạn tính.
Triệu chứng cơ năng: Hầu hết tất cả các trường hợp nổi mày đay đều gây ra tình trạng ngứa, càng gãi càng ngứa và sẽ có nhiều nốt sẩn khác nổi lên ở trên da. Tuy nhiên, có trường hợp bệnh nhân chỉ có cảm giác châm chích hoặc rát bỏng
Ở các vùng da có tổ chức lỏng lẻo như môi, mi mắt, bộ phận sinh dục ngoài,... các nốt sẩn sẽ xuất hiện đột ngột khiến cho vùng da đó bị sưng lên gọi là phù mạch hay phù Quincke. Nếu như tình trạng này xuất hiện ở thanh quản hay ống tiêu hóa sẽ có thể gây những triệu chứng nặng như khó thở nặng, đi ngoài phân lỏng, đau quặn bụng, tụt huyết áp, rối loạn tim mạch hay sốc phản vệ.
Phân bố vết mày đay có thể khu trú hoặc lan rộng toàn thân

Phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng

Một số phương pháp xét nghiệm cũng thường được áp dụng trong việc chẩn đoán nguyên nhân gây ra bệnh mày đay. Cụ thể là:

Thử nghiệm lẩy da (prick test): với dị nguyên nghi ngờ như phấn hoa, mạt bụi nhà,...
Công thức máu: Xác định số lượng bạch cầu đa nhân ái toan, nếu số lượng bạch cầu này tăng gợi ý bệnh dị ứng do ký sinh trùng, số lượng bạch cầu giảm gợi ý mắc bệnh lupus ban đỏ hệ thống;

Cách điều trị mày đay

Khi bị nổi mày đay người bệnh cần phải làm gì? Hiện nay, người bệnh có thể điều trị nổi mày đay bằng cách sử dụng thuốc hoặc không sử dụng thuốc. Cụ thể những phương pháp điều trị là:

Điều trị không dùng thuốc

Khi tiến hành điều trị bệnh, bác sĩ sẽ giải thích rõ ràng cho bệnh nhân
Tìm và loại bỏ được nguyên nhân gây bệnh mày đay
Tránh dùng các thuốc có thể gây mày đay như Aspirin, NSAIDs, codeine, morphine, ức chế men chuyển,... nếu có cơ địa dị ứng
Nghỉ ngơi nhiều, tránh căng thẳng, quá nóng hoặc quá lạnh
Tránh các chất gây kích thích như gia vị, trà, rượu bia, cà phê,...
Tránh các thức ăn có thể gây dị ứng như trứng, dâu tây, cà chua, chocolate,...
Tránh tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời
Có thể áp lạnh hoặc tắm nước lạnh, tránh tắm nước nóng
Hạn chế gãi, chà xát mạnh trên da
Mặc quần áo cotton nhẹ nhàng và vừa vặn
Chống táo bón, tẩy giun sán
Tránh các hoạt động nặng nhọc hoặc những nguyên nhân khác gây đổ mồ hôi
Đối với những trường hợp mày đay cấp tính: Bệnh nhân nên ăn nhẹ, giảm lượng muối. Nếu như có cảm giác ngứa, khó chịu nhiều, người bệnh có thể pha giấm với nước ấm theo tỉ lệ 1:2 để thoa lên da hoặc tắm.

Điều trị mày đay bằng thuốc

Sử dụng thuốc corticoid toàn thân: Loại thuốc này có dạng tiêm và uống. Chỉ nên sử dụng đối với những trường hợp nổi mày đay cấp tính, trường hợp bệnh nặng kèm theo tình trạng phù thanh quản. Thuốc cũng thường được chỉ định cho những trường hợp bị mày đay do do chèn ép hoặc mày đay mạn tính không đáp ứng với các thuốc kháng histamin thông thường hoặc mày đay do viêm mạch. Không nên sử dụng loại thuốc này để điều trị mày đay mạn tính tự phát. Liều sử dụng thuốc là 30 - 60 mg, dùng 1 lần buổi sáng hoặc 2 lần sáng - chiều, giảm liều trong 2 tuần
Sử dụng thuốc kháng histamin: Kháng histamin thế hệ I thường gây ra những tác dụng phụ như: buồn ngủ, kháng cholinergic (khô miệng, nhìn mờ, tim đập nhanh, rối loạn tiết niệu,...) và dễ tương tác thuốc. Thuốc kháng histamin thế hệ II như cetirizine, levocetirizine sẽ ít gây ra tác dụng phụ buồn ngủ hơn; thuốc fexofenadine, desloratadine, loratadine là những loại thuốc không gây buồn ngủ, ít tác dụng cholinergic, đồng thời cũng ít gây tương tác thuốc
Một số loại thuốc khác: Leukotriene, epinephrine, colchicine, dapson, doxepin,...
Sử dụng ức chế miễn dịch: thay huyết tương, Immunoglobuline truyền tĩnh mạch (trong trường hợp nặng, kháng trị).

Những trường hợp bị nổi mày đay mãn tính thường có sự liên quan tới những căn bệnh đang tiến triển ở bên trong cơ thể của người bệnh nên cần phải đi khám chuyên khoa, kết hợp cùng với một số xét nghiệm cần thiết để có thể xác định chính xác nguyên nhân và đưa ra phương án điều trị bệnh phù hợp nhất.

Với những kiến thức mà chúng tôi đã chia sẻ trong bài viết trên đây, hy vọng các bạn sẽ biết cách điều trị bệnh mày đay hiệu quả, tránh được sự khó chịu cũng như những biến chứng nghiêm trọng mà căn bệnh này gây ra.

Nguồn: cao đẳng Dược TPHCM tổng hợp