Sốt xuất huyết ở trẻ em: Triệu chứng, nguyên nhân và cách trị

Sốt xuất huyết (sốt Dengue) là một trong những bệnh gây ra tử vong hàng đầu ở trẻ em hiện nay. Chính vì thế, các bậc phụ huynh cần phải nắm được những triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em để phát hiện, đưa trẻ đi khám và điều trị bệnh kịp thời tránh những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra.

Theo Trung tâm Bệnh nhiệt đới, từ đầu năm tới nay Bệnh viện Nhi Trung ương đã tiếp nhận 120 trẻ bị mắc sốt xuyết huyết tới khám và điều trị. Trong đó, có hơn 50 bệnh nhi có dấu hiệu cảnh báo phải nhập viện. (1)

Còn ghi nhận tại TPHCM, Trung tâm kiểm soát bệnh tật Thành Phố (HCDC) và Sở Y tế cho biết, đã có 350 trường hợp bị sốt xuất huyết, tăng 19,1% sau 1 tháng (tính từ 7/8/2023 đến ngày 13/8/2023). (2)

Chính vì sự nguy hiểm của bệnh này, các gia đình cũng cần có những cách nhận biết sốt xuất huyết ở trẻ để có hướng xử lý kịp thời.

1. Nguyên nhân sốt xuất huyết ở trẻ em

Nguyên nhân sốt xuất huyết ở trẻ em là do virus Dengue gây ra và ở trong muỗi vằn. Khi bị muỗi vằn đốt, virus Dengue từ tuyến nước bọt của muỗi sẽ xâm nhập vào máu người và gây bệnh. Virus Dengue có 4 chủng loại tương ứng với 4 Tuýp huyết thanh là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4.

Muỗi vằn là loại muỗi có kích thước nhỏ, màu đen, có đốm trắng ở thân và chân và thường sinh sản ở những nơi có nước đọng.

Trẻ em có nguy cơ mắc sốt xuất huyết cao hơn người lớn, do hệ miễn dịch, sức đề kháng chưa phát triển hoàn thiện. Thời gian ủ bệnh sốt xuất huyết ở trẻ là từ 4-10 ngày.

Hình ảnh bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em — *Một trong những căn nguyên gây ra tử vong hàng đầu ở trẻ em hiện nay chính là bệnh sốt xuất huyết*

2. Những triệu chứng sốt xuất huyết ở trẻ em

Bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em có rất nhiều biểu hiện khác nhau và diễn biến hết sức phức tạp. Sau thời gian ủ bệnh, trẻ thường xuất hiện các triệu chứng như:

Sốt cao liên tục 2-7 ngày, có thể lên đến 40-41 độ C.
Chảy nước mũi, ho nhẹ.
Buồn nôn, nôn.
Đau đầu, đau nhức cơ, khớp.
Nhức mỏi toàn thân.
Phát ban đỏ trên da.

Bệnh thường khởi phát khá đột ngột và diễn biến của bệnh cũng rất nhanh, từ khi bệnh nhẹ đến khi bệnh nặng sẽ thường trải qua 3 giai đoạn là: giai đoạn sốt, giai đoạn nguy hiểm và giai đoạn hồi phục.

2.1. Giai đoạn sốt

Khi mắc bệnh sốt xuất huyết, trong giai đoạn đầu trẻ liên tục xuất hiện những cơn sốt cao đột ngột, thường xuyên cảm thấy khó chịu và quấy khóc. Đối với những trẻ lớn hơn thì có thể kêu mình bị đau đầu, buồn nôn, chán ăn, biểu hiện xuất huyết ở dưới da có thể dễ dàng quan sát thất, hai hố mắt bị nhức, chảy máu cam, chảy máu chân răng và đau cơ khớp.

Trong giai đoạn đầu của bệnh sốt xuất huyết thường không có phản ánh rõ ràng. Đa số các hồng cầu đều có dung tích bình thường, số lượng tiểu cầu ổn định hoặc cũng có thể giảm dần và số lượng bạch cầu sẽ giảm hơn so với bình thường.

>>> Bạn có thể tìm hiểu thêm Dấu hiệu bệnh sốt xuất huyết chảy máu chân răng

2.2. Giai đoạn nguy hiểm

Sau khi trải qua giai đoạn sốt, bệnh sốt xuất huyết sẽ tiến vào giai đoạn nguy hiểm. Giai đoạn này thường rơi vào khoảng ngày thứ 3 - 7 sau khi trẻ mắc bệnh. Biểu hiện của trẻ khi ở trong giai đoạn này chính là tình trạng bị sốt đã thuyên giảm, lượng huyết tương trong máu bị thoát ra ồ ạt làm cho bụng bị chướng to lên, tình trạng này sẽ kéo dài khoảng 24 đến 48 tiếng và nguy cơ dẫn đến tử vong là rất cao.

Khi đưa trẻ đi khám có thể thấy trẻ đã bụi tràn dịch màng bụng, màng phổi, gan phình to ra bất thường và mi mắt bị phù nề. Trẻ sẽ bị sốc nếu như tình trạng thoát huyết tương nặng kèm theo đó là những biểu hiện rất dễ nhận thấy như:

Lờ đờ, bứt rứt, vật vã.
Tiểu ít.
Mạch nhanh và nhỏ.
Da lạnh, ẩm.
Tụt huyết áp, huyết áp kẹp hoặc không thể đo được huyết áp.
Trên da xuất hiện những mảng bầm tím, xuất huyết dưới da. Dấu hiệu này thường tập trung vào 1 chỗ hoặc xuất hiện rải rác ở cẳng chân, bụng, đùi, mặt trong cánh tay, mạn sườn.
Xuất huyết ở niêm mạc: tiểu ra máu, chảy máu chân răng, chảy máu mũi.

Tuy nhiên, các bậc phụ huynh cũng cần phải lưu ý rằng xuất huyết không phải là một trong những biểu hiện bắt buộc sẽ gặp phải khi trẻ bị bệnh sốt xuất huyết. Chính vì thế, có những trường hợp đã mang bệnh nhưng lại không xuất hiện triệu chứng, nếu như cha mẹ không phát hiện kịp thời thì nguy cơ dẫn đến tử vong rất cao.

Một trong những biến chứng nguy hiểm mà trẻ sẽ gặp phải chính là bị sốc với những biểu hiện cơ bản như: giảm huyết áp, giảm thân nhiệt, giảm tri giác.

Trong giai đoạn nguy hiểm, khi thực hiện xét nghiệm máu sẽ thấy lượng tiểu cầu bị giảm mạnh chỉ còn lại khoảng 100.000/mm3. Đối với những trường hợp bé bị nặng có thể gây ra tình trạng rối loạn đông máu vô cùng nguy hiểm.

*Phát ban đỏ là cách nhận biết sốt xuất huyết ở trẻ em dễ nhất*

2.3. Giai đoạn phục hồi

Giai đoạn phục hồi chính là giai đoạn sau khi qua giai đoạn nguy hiểm khoảng 48-72 giờ. Tình trạng của trẻ sẽ được cải thiện, hết sốt, có biểu hiện thèm ăn, đi tiểu nhiều hơn và huyết áp ổn định hơn.

Khi thực hiện xét nghiệm máu thì sẽ thấy số lượng bạch cầu đang tăng trở lại, số lượng tiểu cầu cũng dần trở về mức bình thường nhưng tốc độ tăng sẽ chậm hơn so với bạch cầu.

Khuyến cáo: Khi thấy trẻ xuất hiện những biểu hiện của bệnh sốt xuất huyết, hãy nhanh chóng đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời

3. Cách điều trị bệnh sốt xuất huyết ở trẻ

Khi thấy trẻ xuất hiện những biểu hiện của bệnh sốt xuất huyết, hãy nhanh chóng đưa trẻ đến các cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Phần lớn những trường hợp trẻ bị mắc bệnh sốt xuất huyết đều có thể điều trị ngoại trú nhưng cần phải tái khám và tuân theo tất cả những hướng dẫn chỉ định của bác sĩ.

Trong quá trình điều trị cần phải lưu ý những vấn đề sau đây để đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất:

Nên cho trẻ ăn thành nhiều bữa nhỏ trong ngày, ăn đồ ăn loãng, dễ tiêu và cần phải cân bằng về các chất dinh dưỡng. Nên tránh những loại đồ uống và thực phẩm có màu sẫm để tránh bị nhầm lẫn với triệu chứng xuất huyết tiêu hóa.
Nên cho trẻ uống thuốc hạ sốt nếu như thấy trẻ sốt cao, nới lỏng quần áo và thường xuyên dùng khăn mát để lau người cho trẻ. Để tránh tình trạng xuất huyết và toan máu thì không nên cho trẻ sử dụng aspirin hay ibuprofen.
Nên cho trẻ uống nhiều nước, chất điện giải, các loại nước ép trái cây hoặc cháo loãng có pha một chút muối để bổ sung chất điện giải cho cơ thể bé.
Hãy để cho trẻ nghỉ ngơi tại nhà, tránh để cho trẻ vận động trong thời gian bị bệnh.
Đối với những trường hợp không thể uống được nước do trẻ không tỉnh táo, lờ đờ, nôn ói quá nhiều hãy đưa trẻ đến các cơ sở y tế.

Khi chăm sóc cho những trẻ bị sốt xuất huyết, nếu thấy trẻ xuất hiện những triệu chứng sau đây hãy đưa trẻ tới ngay các cơ sở ý tế để được điều trị kịp thời:

Đau bụng ngày càng nặng;
Vật vã, lừ đừ;
Xuất huyết tiêu hóa đột ngột.
Nôn ói đột ngột, liên tục;
Da xung huyết nhưng tứ chi lạnh;

4. Cách phòng tránh bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em

Hiện nay, Việt Nam vẫn chưa có một biện pháp điều trị đặc trị và vắc xin phòng bệnh đối với bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em. Biện pháp phòng bệnh đang được nhiều người chủ động áp dụng hiện nay chính là kiểm soát và tiêu diệt những loại côn trùng trung gian truyền bệnh. Hãy thực hiện theo những điều sau đây để phòng chống bệnh cũng như bảo vệ tốt nhất sức khỏe của bé yêu:

Hãy đậy kín các vật dụng có chứa nước để muỗi không thể đẻ trứng tại đó
Đối với những dụng cụ chứa nước có dung tích lớn nên thả một số loại cá như: cá bảy màu, cá rô phi, cá sóc, cá lê Argentina, cá chép... vào để cá có thể ăn hết các loại bọ gậy, loăng quăng nếu có.
Nên thường xuyên vệ sinh các dụng cụ chứa nước có dung tích nhỏ
Dọn dẹp, vứt bỏ những vật dụng phế liệu có thể chứa nước ở xung quanh nhà như: hốc tre, vỏ xe cũ, lốp xe, vỏ quả dừa, ống bơ, chai lọ, mảnh chai lọ...
Thường xuyên vệ sinh và lật úp những vật dụng chứa nước xuống nếu như chưa sử dụng đến

Những cách phòng tránh muỗi đối cho trẻ em

Nên cho trẻ mặc quần áo dài tay
Mắc màn cho trẻ khi ngủ kể cả ngày lẫn đêm
Tiêu diệt muỗi bằng cách sử dụng vợt điện, kem xua muỗi, nhang hương chống muỗi, bình xịt diệt muỗi,

Bên cạnh đó, các hộ gia đình cũng cần phải tích cực phối hợp cùng với các cấp chính quyền và ngành y tế trong để phun hóa chất phòng chống dịch bệnh sốt xuất huyết theo định kỳ.

Trên đây là những thông tin về triệu chứng, cách điều trị và cách phòng tránh bệnh sốt xuất huyết ở trẻ em mà ban tư vấn cao đẳng Y Dược TPHCM đã tổng hợp lại để cung cấp cho bạn đọc. Hy vọng những thông tin này sẽ thực sự hữu ích đối với các bạn. Chúc các bạn và gia đình luôn luôn khỏe mạnh.