Hội chứng Cushing: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Hội chứng Cushing là gì? Nguyên nhân và cách trị bệnh như thế nào? Đây là những câu hỏi nhận được rất nhiều sự quan tâm của bệnh nhân. Theo đó bạn hãy cùng chúng tôi tìm hiểu chi tiết hơn trong chuyên mục bài viết dưới đây để có câu trả lời nhé.

Hội chứng Cushing là gì?

Hội chứng Cushing và suy thượng thận có liên quan mật thiết với nhau, đây là một bệnh lý nội tiết do rối loạn chức năng vỏ thượng thận, gây tăng mạn tính hormone Glucocorticoid không kìm hãm được. Bệnh xuất hiện những triệu chứng như đau đầu, bán manh, nhìn mờ khi khối u to gây ra sự chèn ép giao thoa thị giác. Bệnh lý nội tiết này thường xảy ra trong lâm sàng, với nữ giới trong độ tuổi từ 25 đến 40. Còn với trẻ em thì được gọi là bệnh rối loạn sinh dục thượng thận.

>>Xem thêm: Bệnh tự miễn có chữa khỏi không?

Hội chứng Cushing tập hợp những triệu chứng khi tiếp xúc lâu dài với Cortisol bao gồm: huyết áp cao, bụng phệ nhưng da tay và da chân mỏng, vết rạn da đỏ, mặt đỏ tròn, cục mỡ giữa vai, cơ bắp yếu, xương yếu, mụn trứng cá và có làn da mỏng. Với nữ giới có thể xuất hiện nhiều tóc và kinh nguyệt không đều, thỉnh thoảng có những thay đổi về tâm trạng như mệt mỏi kinh niên, đau đầu.

Nguyên nhân gây ra hội chứng Cushing thường do việc dùng Cortisol quá mức như Prednisone hay một khối u tạo ra dẫn đến việc tuyến thượng thận sản xuất quá nhiều Cortisol. Một số trường hợp do tuyến yên được gọi chung là bệnh Cushing. Đây là nguyên nhân gây bệnh phổ biến thứ 2 trong hội chứng Cushing sau khi dùng thuốc. Một số nguyên nhân khác liên quan đến rối loạn di truyền như đa nhân nội tiết loại 1 và phức hợp Carney.

Nhiều người thắc mắc hội chứng Cushing có chữa được không? Thì hiện nay đa số bệnh nhân mắc phải bệnh này thì đều được chữa khỏi. Nếu nguyên nhân do thuốc thì có thể dừng lại từ từ, còn nếu nguyên nhân bởi khối u thì có thể điều trị kết hợp phẫu thuật, xạ trị hoặc hóa trị. Trường hợp tuyến yên bị ảnh hưởng thì một số loại thuốc khác có thể được yêu cầu dùng thay thế chức năng bị mất của nó. Một số trường hợp phẫu thuật không thể loại bỏ được toàn bộ khối u do đó sẽ làm tăng nguy cơ bị tử vong.

Nguyên nhân hội chứng Cushing là gì?

Hội chứng Cushing ở người chủ yếu do nguyên nhân sử dụng thuốc Corticosteroid và Steroid ở liều cao dùng để điều trị bệnh đau lưng cũng có thể gây ra hội chứng này. Khi sử dụng steroid liều thấp hơn ở dạng hút như thuốc dùng điều trị bệnh hen suyễn, kem hay thuốc được kê toa chữa bệnh chàm…có thể gây ra hội chứng Cushing. Ngày nay với sự phát triển y học có thể xác định được nguyên nhân gây ra hội chứng Cushing như sau:

Hội chứng Cushing và bệnh Cushing: là tính trạng do u tuyến yên tăng tiết ACTH ( viết tắt của hormone kích vỏ thượng thận hormone) gây quá sản thượng thận ở hai bên. U tuyến yên thượng là dạng Adenoma chiếm khoảng hơn 90% và có kích thước nhỏ hơn 1cm. Người bệnh sẽ xuất hiện tình trạng đau đầu, nhìn mờ, bán manh.

Hội chứng Cushing bệnh học: nguyên nhân là do u tế bào lớp bó vỏ thượng thận tăng tiết Cortisol, đa số là lành tính, u một bên thượng thận, ung thư thượng thận ít gặp hơn nhưng bệnh nặng và có sự tiến triển rất nhanh với những triệu chứng nặng, quá sản nốt thượng thận ít gặp và chỉ được phát hiện khi chụp MRI thượng thận. Việc xét nghiệm Cortisol huyết thanh lúc đói tăng và mất nhịp tiết ngày đêm, ACTH giảm.

Hội chứng tăng tiết ACTH ngoại sinh: là triệu chứng của bệnh lý ác tính bao gồm ung thư phổi tế bào nhỏ, ung thư dạ dày và ung thư gan nguyên phát…

Hội chứng giả Cushing: nguyên nhân là do dùng thuốc Corticoid kéo dài không kiểm soát, có thể gây ra những bệnh lý về máu, xương khớp, hen phế quản. Hội chứng này thường gặp nhất trong lâm sàng gây ra những biến chứng nặng nề như suy thượng thận cấp, suy kiệt rối loạn điện giải năng, nhiễm trùng cơ hội…thường là do bệnh nhân dừng thuốc đột ngột khiến cho nồng độ Cortisol huyết thanh giảm trong khi vỏ thượng thận bị ức chế bởi Glucocorticoid ngoại lai chưa kịp hồi phục.

Những triệu chứng của hội chứng Cushing là gì?

Theo dược sĩ các Trường Cao Đẳng Dược TP Hồ Chí Minh, những bệnh nhân bị mắc phải hội chứng Cushing thường có những dấu hiệu không đặc trưng dưới đây:

• Làn da nhạy cảm, mỏng rất dễ bị bầm tím, vết thương hở sẽ khó lành hơn so với những người bình thường
• Trên da xuất hiện vết giãn rộng có màu hồng đỏ tía.
• Xương chân và tay yếu và rất dễ gãy
• Với nữ giới bị thay đổi hormone sẽ xuất hiện hiện tượng lông mọc ở khắp cơ thể như mặt, ngực. Theo đó thì chu kỳ kinh nguyệt cũng không đều đặn hàng tháng
• Nếu hội chứng Cushing xuất hiện nhiều ở nam giới thì họ sẽ có nguy cơ bị liệt dương
• Huyết áp cao, cơ thể bị mệt mỏi yếu cơ
• Tiểu nhiều hơn so với mức bình thường
• Tính cách thay đổi thất thường và thường tạo ra cảm giác lo âu và khó chịu

Có thể nói những triệu chứng của hội chứng Cushing trên đây rất dễ nhầm lẫn với những bệnh lý khác. Theo đó khi gặp tình trạng trên thì người bệnh nên đi khám để được chẩn đoán và điều trị bệnh kịp thời.

Cách chẩn đoán hội chứng Cushing

Việc chẩn đoán hội chứng Cushing hiện nay liên quan đến việc phát hiện ra mức Cortisol cao và tìm ra nguyên nhân như sau:

• Khám thị giác, thực thể và lịch sử y tế gia đình.
• Xét nghiệm máu nhằm kiểm tra hội chứng Cushing có nguồn gốc tuyến yên hay ngoài tử cung. Qua đó so sánh nồng độ ACTH tại nhiều cơ quan trong cơ thể. Khi kết hợp hai loại xét nghiệm này lại thì sẽ mang lại độ chính xác cao hơn.
• Xét nghiệm nước tiểu: Việc thử nghiệm ức chế dexamethasone bằng steroid nhằm kiểm tra phản ứng trên cơ thể với thuốc Glucocorticoid
• Chụp cộng hưởng từ quét và chụp cắt lớp vi tính để kiểm tra kích thước tuyến và bằng chứng tại khối u.

Cách điều trị hội chứng Cushing

Nhiều người khi được chẩn đoán hội chứng Cushing thì đều lo lắng bệnh có chữa được không? Theo đó thì những người mắc phải hội chứng này do làm dụng thuốc điều trị quá mức như thuốc giảm đau Corticoid và thuốc kháng viêm có thể chữa khỏi được. Tuy nhiên bệnh nhân cần phải được điều trị trong vòng từ vài tháng đến vài năm để phục hồi chức năng của tuyến thượng thận không hồi phục được.

Cách điều trị hội chứng Cushing như sau:

Cường vỏ thượng thận không kiểm soát được thường có tiên lượng xấu, do vậy việc điều trị hội chứng Cushing là việc làm cần thiết. Biện pháp phẫu thuật qua xương bướm khối u tuyến yên nhỏ tiết ACTH có thể khỏi đến 70 – 80% người bệnh. Tuy nhiên người bệnh vẫn cần phải được theo dõi lâu dài bởi những khối u có thể tái phát.

Phương pháp xạ trị có thể sử dụng khi phẫu thuật không thành công. Việc điều trị u tuyến thượng thận hay ung thư biểu mô thì cần phải được phẫu thuật cắt bỏ. Theo đó thì liều Glucocorticoid tấn công thì cần phải được đưa ra trước hoặc sau phẫu thuật. Ung thư biểu mô tuyến thượng thận không thể phẫu thuật và di căn được điều trị bằng thuốc Mitotane tăng dân đến 6g/ ngày chia đều 3 – 4 lần.

Phương pháp phẫu thuật nhằm cắt bỏ tối đa tổn thương trong ung thư phổi hoặc cắt bỏ khối u nhằm làm giảm hội chứng Cushing do u tiết lạc chỗ. Trường hợp u tiết ACTH không được cắt bỏ, điều trị nội khoa bằng Ketoconazol…sẽ làm giảm triệu chứng của thừa Cortisol.

Một số trường hợp cắt toàn bộ tuyến thượng thận hai bên là điều rất cần thiết để kiểm soát cường vỏ thượng thận. Người bệnh không thể cắt u tuyến yên mà phải cắt toàn bộ tuyến thượng thận 2 bên có nguy cơ bị mắc hội chứng Nelson.

Những thông tin trên đây nhằm giúp bạn tìm hiểu về hội chứng Cushing và cách điều trị bệnh hiệu quả. Nếu có thắc mắc gì bạn hãy để lại câu hỏi dưới comment để được giải đáp nhé. Chúc bạn sức khỏe!