Giãn mạch thừng tinh là gì? Triệu chứng của bệnh như thế nào?

Giãn tĩnh mạch thừng tinh chính là một trong những nguyên nhân gây ra tình trạng vô sinh ở nam giới. Vậy giãn mạch thừng tinh là gì? Triệu chứng của bệnh như thế nào? Khả năng giãn mạch thừng tinh ảnh hưởng đến chức năng sinh sản của nam giới? Chúng tôi sẽ giúp các bạn hiểu rõ hơn về những vấn đề này.

Giãn mạch thừng tinh chính là tình trạng bị giãn của đám rối tĩnh mạch thừng tinh trong và tĩnh mạch sinh tinh

Giãn mạch thừng tinh là gì?

Giãn mạch thừng tinh chính là tình trạng bị giãn của đám rối tĩnh mạch thừng tinh trong và tĩnh mạch sinh tinh. Đã có không ít nghiên cứu chỉ ra rằng có khoảng 15 - 17% nam giới gặp phải tình trạng bị giãn tĩnh mạch thừng tinh, chủ yếu những người mắc bệnh đều ở độ tuổi trưởng thành. Theo kết quả của đa số các cuộc nghiên cứu và báo cáo, có đến 90% là tình trạng giãn mạch thừng tinh ở bên trái và 10% các trường hợp xảy ra ở cả 2 bên

Giãn mạch thừng tinh được cho là 1 trong số những nguyên nhân làm chức năng của tinh hoàn bị suy giảm và thường gặp khá phổ biến trong những trường hợp nam giới bị vô sinh, tỉ lệ của số trường hợp này lên đến 40%. Cơ chế sinh bệnh của tình trạng giãn tĩnh mạch thừng tinh chính là sự suy yếu của những hệ thống van tĩnh mạch khiến cho máu tĩnh mạch bị trào ngược từ hệ thống tĩnh mạch vào tĩnh mạch sinh dụng khiến các thành búi hình thành ở đám rối tĩnh mạch ở vùng bìu và bẹn. Những đám rối ở tĩnh mạch sẽ khiến cho máu bị ứ trệ lại và làm tăng nhiệt độ ở tinh hoàn từ đó gây ra sự hủy hoại tinh trùng.

Hiện nay, các nhà khoa học vẫn đang tiến hành nghiên cứu để tìm ra nguyên nhân trực tiếp của căn bệnh này. Do đó, bệnh giãn mạch thừng tinh được xếp vào nhóm tự phát. Cũng có một số ý kiến cho rằng nguyên nhân gây bệnh là do: sự bất thường về vị trí đổ của tĩnh vào tĩnh mạch chủ bụng hoặc tĩnh mạch thận trái, suy van tĩnh mạch, tất cả những nguyên nhân là tăng áp lực ở trong ổ bụng (khối u xuất hiện ở vùng sau phúc mạc, vùng tiểu khung)...

Biểu hiện lâm sàng của tình trạng giãn mạch thừng tinh

Bệnh giãn mạch thừng tinh thường không có biểu hiện cụ thể nào về triệu chứng lâm sàng. Phần lớn những trường hợp phát hiện mình bị bệnh đều là do đến khám vì bị vô sinh và tình cờ phát hiện ra mình bị giãn tĩnh mạch thừng tinh.

Khi bệnh đã ở giai đoạn muộn, triệu chứng lâm sàng của bệnh giãn mạch thừng tinh sẽ gây ra những cơn đau ở tinh hoàn, sờ thấy rất rõ ràng những búi tĩnh mạch bị giãn ở bìu. Có thể sờ thấy trong tư thế nằm và rõ ràng hơn sau khi đã dùng nghiệm pháp Valsalva. Có khoảng 80-90% các trường hợp bị mắc bệnh đều bị giãn mạch thừng tinh ở bên trái.

Theo nghiên cứu của Gat cùng với những cộng sự của mình đã được công bố vào năm 2004, có tới 80% trường hợp bị giãn tĩnh mạch thừng tinh ở trên trái thì có kèm theo có bên phải sau khi thực hiện thăm khám siêu âm doppler.

Có nhiều nhà nghiên cứu cho rằng bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh sẽ gây ra tình trạng teo tinh hoàn khiến cho thể tích của tinh hoàn giảm khoảng dưới 20ml. Tuy nhiên vẫn chưa có kết luận chính xác về điều này.

Phương pháp chẩn đoán bệnh giãn mạch thừng tinh

Việc chẩn đoán giãn tĩnh mạch thừng tinh trong giai đoạn bệnh tiến triển thường không gây ra nhiều khó khăn, có nhiều trường hợp người bệnh tự phát hiện bệnh và đến thăm khám. Bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh thường được chẩn đoán dựa trên triệu chứng lâm sàng và siêu âm.

Chẩn đoán bệnh dựa trên lâm sàng theo phân loại Dunbin (1970) thì bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh được chia ra làm 5 mức độ khác nhau, cụ thể về những mức độ này là:

Mức độ 0: khi ở mức độ này sẽ không thể phát hiện được dựa trên lâm sàng. Để chẩn đoán bệnh cần phải thực hiện siêu âm, chụp mạch máu hoặc sử dụng một số phương pháp chẩn đoán theo chỉ định của bác sĩ.
Mức độ 1: Sờ thấy những búi tĩnh mạch bị giãn khi thực hiện nghiệm pháp Valsava.
Mức độ 2: Trong tư thế đứng thẳng sẽ rất dễ sờ thấy búi tĩnh mạch giãn.
Mức độ 3: Trong tư thế đứng thẳng có thể nhìn thấy những búi tĩnh mạch giãn.
Mức độ 4: Dù người bệnh đang đứng hay nằm cũng có thể dễ dàng nhìn thấy được búi tĩnh mạch giãn.

Thăm khám dựa vào việc thực hiện siêu âm, đường kính tĩnh mạch tim sẽ lớn hơn 2.5mm thì sẽ được chẩn đoán là bị giãn, khi phối hợp cùng với nghiệm pháp Valsava để có thể đánh giá được những trường hợp kín đáo. Đa số các nhà nghiên cứu đều thống nhất phân loại của bệnh giãn mạch thừng tinh gồm 5 mức độ giãn trên siêu âm.

Độ 1: Những đám rối ở trong tĩnh mạch của thừng tinh có dòng trào ngược. Trình trạng này có thể phát hiện bằng cách thực hiện nghiệm pháp Valsava. Ở mức độ này thường không gây giãn tĩnh mạch tinh trong bìu.
Độ 2: Ở tư thế đứng xuất hiện tình trạng bị giãn và trào ngược dòng thông qua biện pháp Valsava khu trú ở cực trên của tình hoàn. Ở mức độ này tĩnh mạch thừng tinh sẽ không bị giãn ở trong tư thế nằm.
Độ 3: Ở tư thế đứng xuất hiện tình trạng bị giãn và trào ngược dòng thông qua biện pháp Valsava lan tỏa lên cả cực trên cùng với cực dưới của tinh hoàn. Ở mức độ này tĩnh mạch thừng tinh sẽ không bị giãn ở trong tư thế nằm.
Độ 4: Tĩnh mạch thừng tinh bị giãn và có dòng trào ngược khi thực hiện nghiệm pháp Valsava ở tư thế nằm.
Độ 5: Tĩnh mạch thừng tinh bị giãn và có dòng trào ngược ngay cả khi không thực hiện nghiệm pháp Valsava.

Những đám rối ở tĩnh mạch sẽ khiến cho máu bị ứ trệ lại và làm tăng nhiệt độ ở tinh hoàn từ đó gây ra sự hủy hoại tinh trùng

Cách điều trị bệnh giãn mạch thừng tinh

Phương pháp điều trị bệnh giãn mạch thừng tinh phổ biến nhất chính là thực hiện phẫu thuật để cắt tĩnh mạch tinh thông qua nội soi ở ổ bụng hoặc phương pháp mổ hở. Đối với phương pháp điều trị bệnh này, người bệnh sẽ cần phải trải qua một cuộc phẫu thuật gây mê nội khí quản hoặc có thể là gây tê tủy sống.

Với sự tiến bộ của nền y học hiện đại, phương pháp điều trị điện quang được sử dụng để điều trị tĩnh mạch thừng tinh bằng cách can thiệp nội mạch. Phương pháp này đang ngày càng được sử dụng phổ biến rộng rãi hơn và dần thay thế cho cách điều trị bằng phương pháp phẫu thuật do có thể hạn chế được khả năng xâm nhập tối thiểu mà mang đến hiệu quả cao. Vật liệu được sử dụng để điều trị bệnh chính là chất gây xơ,bóng, coil… Người bệnh sẽ không phải thực hiện phẫu thuật, không gây tê tủy sống, không gây mê, không để lại vết sẹo mổ, đặc biệt là nguy cơ bị thắt ống dẫn tinh rất thấp.

Ưu điểm của phương pháp can thiệp nội mạch

Phương pháp can thiệp nội mạch đang ngày càng được sử dụng rộng rãi hơn để điều trị giãn mạch thừng tinh bởi những ưu điểm sau đây:

Không gây ra tổn thương đối với ống dẫn tinh
Không cần phải rạch vùng da ở bẹn và bìu
Hiệu quả của việc điều trị tương đương với việc thực hiện phẫu thuật bao gồm cả việc hiệu quả ngay tại chỗ và hiệu quả điều trị bệnh vô sinh.
Chỉ mất một thời gian ngắn nằm viện và có thể trở lại sinh hoạt bình thường trong khoảng 1 ngày.
Với đường chỉ vào tĩnh mạch có thể can thiệp được vào nút mạch cho cả 2 bên, không cần tới chỉ khâu da.
Khi thực hiện phương pháp này sẽ chỉ cần gây tê tại chỗ vùng tĩnh mạch đùi. Không cần gây mê tủy sống hoặc gây mê toàn thân.

Nhược điểm của phương pháp can thiệp nội mạch

Bên cạnh những ưu điểm nêu trên thì phương pháp can thiệp nội mạch cũng còn tồn tại những nhược điểm sau đây:

Chi phí cao: để thực hiện mỗi một vòng xoắn kim loại dùng để nút mạch ngoại vi sẽ tốn khoảng từ 7 cho đến 10 triệu đồng và mỗi một đám rối tĩnh mạch thừng tinh sẽ cần phải sử dụng rất nhiều coils. Đối với những trường hợp bị giãn mạch thừng tinh nặng, có nhiều nhánh thì sẽ cần phải sử dụng từ 5-7 coils mới có thể bít tắc được tất cả những dòng trào ngược.
Khi làm can thiệp có thể bị phơi nhiễm với tai X.

Nguyên nhân giãn mạch thừng tinh gây ra tình trạng vô sinh

Cách chuyên gia đã đưa ra 4 lý do để có thể giải thích cho tình trạng giãn tĩnh mạch thừng tinh có thể gây vô sinh chính là:

Nhiệt độ ở tinh hoàn bị tăng trong thời gian dài có thể làm giảm khả năng sản xuất tinh trùng.
Ứ máu tĩnh mạch tại tinh hoàn sẽ làm cho sản phẩm chuyển hóa tại tinh hoàn bị ứ đọng, đào thải ra khỏi tinh hoàn sẽ chậm lại gây ra tình trạng bị ngộ độc cho tế bào tinh trùng tồn tại ở tinh hoàn.
Lượng máu ở động mạch đến nuôi tinh hoàn sẽ bị giảm một cách đáng kể do bị ứ đọng máu ở tĩnh mạch, do đó lượng oxy cùng với chất dinh dưỡng nuôi tinh hoàn bị giảm gây ra ảnh hưởng đến tình trạng sinh tinh.
Lượng nội tiết tố ở tinh hoàn bị rối loạn sẽ gây ra tác động trực tiếp lên tuyến yên, trục đồi thị làm cho lượng nội tiết tố hướng sinh dục bị rối loạn gây ảnh hưởng không tốt đến quá trình sản xuất tại tinh hoàn.

Tất cả những lý do trên đây đều là nguyên nhân có thể lý giải được tình trạng vô sinh ở nam giới do bị giãn tĩnh mạch thừng tinh.

Những những thông tin mà chúng tôi đã tổng hợp và cung cấp trong bài viết trên đây sẽ có thể giúp cho các bạn có thêm hiểu biết về bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh. Người mắc bệnh giãn tĩnh mạch thừng tinh sẽ cần phải được khám và nhận thông tin tư vấn điều trị từ các bác sĩ chuyên khoa để phù hợp nhất đối với tình trạng của người bệnh và mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất.

Nguồn: Cao đẳng Dược TPHCM tổng hợp