Gian dối về sự cố phát tán thủy ngân ra môi trường sau vụ cháy tại Rạng Đông

Qua đánh giá kiểm tra sơ bộ và quá trình đấu tranh, Công ty Rạng Đông đã thừa nhận rằng tất cả 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy đều sử dụng thủy ngân dạng lỏng.

Chiều ngày 8 tháng 9, Tổng cục Môi trường - Bộ Tài nguyên và Môi trường đã phát đi thông báo về khảo sát sinh trắc chất lượng môi trường xung quanh khu vực cháy tại Công ty cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông.

Vụ cháy này đã làm cháy khoảng 6.000m2 kho chứa sản phẩm của Công ty cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông. Các sản phẩm bao gồm:

Bóng đèn huỳnh quang: 480.000 sản phẩm, chủ yếu là các loại đèn dài 1,2m, sử dụng thủy ngân (Hg) dạng lỏng với hàm lượng là 20mg/bóng;
Bóng đèn compact: 1,6 triệu sản phẩm, sử dụng 1 viên Amalgam/bóng đèn có trọng lượng khoảng 11,5 mg và hàm lượng Hg khoảng 22-30%;
Bóng đèn tròn công suất thấp dùng sợi đốt vonfram: 2 triệu sản phẩm, nguyên liệu sản xuất cùng với một số loại hóa chất độc hại.

Theo báo cáo sơ bộ ban đầu của công ty Rạng Đông sau khi vụ cháy xảy ra, bắt đầu từ năm 2016 công ty chỉ sử dụng viên Amalgam (đây là một dạng hỗn hống của Hg - Zn và Bismut) để sản xuất bóng đèn và khối lượng viên Amalgam trong kho chứa hóa chất ở tầng 1 bị cháy chỉ còn vài kg.

Tuy nhiên, thông qua kiểm tra và đánh giá thực tế của Tổng cục Môi trường vào ngày 31/8 cùng với quá trình đấu tranh với ban lãnh đạo của công ty Rạng Đông, công ty mới thừa nhận rằng toàn bộ 480.000 bóng đèn huỳnh quang bị cháy trong kho hàng đều sử dụng Hg dạng lỏng (Thủy ngân ở dạng lỏng sẽ có độc tính cao hơn so với viên Amalgam) và khối lượng thủy ngân dựa theo tính toán của các nhà khoa học là 30mg/bóng;

Gian dối về sự cố phát tán thủy ngân ra môi trường sau vụ cháy tại Rạng Đông

Khối lượng hóa chất còn lại ở trong kho hàng khi bị cháy là: 4,5 triệu viên Amalgam với trọng lượng là 41,75 kg; thủy ngân lỏng là 108,9 kg, trong đó 34,3 kg được bảo quản an toàn cùng với viên Amalgam trong tủ cấp đông trong khu vực bị cháy. Lượng thủy ngân đã phát tán ra ngoài môi trường sau khi sự cố cháy nổ xảy ra là 15,1 kg đến 27,2 kg.

Theo Tổng cục Môi trường trong quá trình kho hàng bị cháy, hầu hết lượng thủy ngân trong các bóng đèn đều đã phát tán ra ngoài môi trường cùng với khói và khí thải của đám cháy. Tại thời điểm cháy, lượng thủy ngân cùng với các chất khí độc hại đã gây ô nhiễm môi trường xung quanh khu vực đám cháy.

Theo dữ liệu khí tượng thủy văn và mô hình lan truyền ô nhiễm, phạm vi phát tán tối đa của khói thải theo ước tính khoảng 1,5km, phạm vi bị ô nhiễm khoảng 200m tính từ tường rào của công ty và phạm vi theo hướng gió có thể ảnh hưởng đến khoảng cách 500m.

Kết quả quan trắc môi trường trong không khí xung quanh ngoài hàng rào công ty cho thấy, mặc dù hàm lượng thủy ngân không vượt quá tiêu chuẩn, quy chuẩn cho phép nhưng cũng đã xác định được hàm lượng đáng kể (thời điểm quan trắc, trời mới mưa, mát với nhiệt độ thấp).

Đặc biệt do đặc thù thủy ngân là kim loại tồn tại ở dạng lỏng, không hòa tan trong nước, rất nặng và dễ sa lắng, dễ bốc hơi ngay cả khi ở nhiệt độ thường và có thể còn nằm lại trên cây cối, các mái nhà, trên các bề mặt và các vật dụng lưu chứa hở, nên có nguy cơ gây ô nhiễm trở lại môi trường là rất cao.

Chính vì thế, người dân sinh sống trong bán kính khoảng 500m tính từ hàng rào của công ty cần thực hiện một số biện pháp phòng tránh như: tẩy rửa tường, sàn nhà và các đồ gia dụng, vệ sinh cá nhân, phun rửa mái nhà, theo khuyến cáo của cơ quan chức năng, thau rửa các bể chứa nước hở…

Đối với những hộ gia đình sinh sống trong bán kính 200m tính từ hàng rào công ty cần đi khám sức khỏe theo định kỳ; đối với người dân trong bán kính từ 200 - 500m tính từ hàng rào công ty cần đi khám khi có dấu hiệu bị ngộ độc thủy ngân.

Trường Cao đẳng Phạm Ngọc Thạch tổng hợp